The Man in the Wheel Well

Prologue

Thirty five years is a long time, but in one’s life there are events which one can never forget. On the twenty ninth of March, nineteen seventy five, I was a young solider, not yet twenty. I was working with 101 as military police for Da Nang airport. On that day, the airport was mayhem, everyone sought for escape routes but there just weren’t enough resources available. In these minutes there was no hope.
But then there was a Boeing on the runway, thousands of people rushed after it. I was one of the lucky ones who scrambled for a spot, underneath the plane’s landing gear compartment. Thirty five years have passed and this story has only been told to my closest family and friends. Some have told me to retell my story in print. There have been moments where I’ve wanted to retell my experiences but that comes with fear, hurt and pain – and that has prevented me to do so.
One day a close friend from America heard my story and its familiarity resonated. Although he could not pinpoint what book he had read it from, he said it was titled ‘Tears in the Rain’, I searched for it and contacted a friend in America and was sent a book titled ‘Tears before the Rain’ written by Larry Englemann, priced at a mere $2.14.
I never could have comprehended that somewhere in there was documentation of my story. However, after reading the book I regretted that I had no contribution to the history and story of the book in order to add another perspective.
There are published images where we see a solider wedged in the wheel compartment of the plane People assumed he had passed hours ago but he was breathing only a few minutes before the plane landed….
I thought it was impossible to contact the writer of the book due to the time that had passed. One night, reading the newspaper aside my son Paul. I asked him to search the internet and was overjoyed when I found Larry’s email address. *** He has encouraged me to write this story.
To the reader, I have no experience in writing besides irregular Christmas cards and letters to my family. This is my attempt to recall my memories of the flight Bowing World Airways 727, on the 29th March 1975 from Da Nang to Saigon. A plane running over people, people hanging from the wheels of the plane sounds ridiculous.
But in the Vietnam War, these events have occurred. I write this in memory of all my friends who have passed on.

Tran Dinh Truc
Military Policeman
1st Division Airforce, Da Nang

CHUYẾN BAY KINH HOÀNG từ Đà-Nẵng vào Sài-Gòn [ 29 – 03 – 1975 ]

Ngaøy 28 thaùng 03 naêm 1975. Khi ñaõ heát giôø laøm vieäc; toâi cuøng ngöôøi baïn ngoài uoáng caø pheâ trong khu gia-binh.Phi trường đã lên đèn,các quán mở cửa sinh hoạt bình thường như mọi ngày,những bản tình ca quen thuộc đang phát ra từ dàn máy.Bất chợt ! Moät tieáng noå lôùn laøm rung caû baøn gheá, moïi ngöôøi trong quaùn naèm xuoáng theo phaûn xaï…ÔÛ phi tröôøng Ñaø Naüng vaãn thöôøng bò phaùo, moïi ngöôøi đã quen vôùi nhöõng ñôït phaùo nhö theá naøy. Sau moät lúc ngưng tiếng pháo tất cả laïi tieáp tuïc sinh hoaït bình thöôøng.
Khoaûng möôøi laêm phuùt sau laø nhöõng tieáng noå keá tieáp vaø noå lieân tuïc. Toâi noùi vôùi ngöôøi baïn sao hoâm nay baén quaù! khaùc vôùi nhöõng đợt phaùo tröôùc! Hai ngöôøi chia tay, chạy về phòng laøm vieäc.Đang phoùng nhanh treân chieác Honda,thì moâït tia sáng lóe lên, tiếp theo tieáng noå thật lôùn .Toâi teù nhaøo xuoáng coáng raõnh , ngöôøi ñau buốt nhöng may khoâng truùng mieång ñaïn . Ñöôøng coáng khoâng coù nöôùc nhöng aåm thaáp khoù thở .Tính treøo leân thì moät tieáng noå chát chúa, rất gần đất đá văng trúng cả người. Moät người lính mặc đồ bay cũng vừa chạy tới teù nhaøo leân toâi . Chieác xe cuûa anh vắt ngang miệng coáng.Tôi đôõ anh dâậy, coù sao khoâng? Anh laéc ñaàu, chaéc khoâng sao! Cũng may tôi vẫn còn đứng döôùi rãnh.
Nơi đây hôi toái chæ thaáy lôø môø qua aùnh saùng cuûa ñeøn ñöôøng . Phi trường bị cháy, trời tối nhưng vẫn nhìn thấy những cuộn khói bốc cao.Một lúc sau tiếng pháo thưa dần,người Phi công ñöa tay nhìn ñoàng hoà; anh noùi hoâm nay phaùo quá !ù Phaûi vaøo đôn vò gaáp vì coù phi vuï , neáu khoâng caát caùnh sớm khoùa mieäng tuïi noù thì seõ lãnh đủ. Anh leân khoûi mieäng coáng vaø keùo xe lên, toâi phuï anh . Anh chaøo và nhaûy leân xe phoùng vaøo Ñôn vò.
Tôi vöøa leân khoûi mieäng coáng thì moät tieáng nói thaät lôùn, giô tay leân!Quay laïi thaáy moät ngöôøi ñang caàm suùng chóa vaøo mình. Trôøi toái, nhöng vaãn nhaän ra laø ngöôøi baïn, anh ñang ñi tuaàn, cuõng traùnh phaùo ,nuùp caùch choã toâi chöøng 20m .Anh nghe tieáng noùi cuûa toâi vôùi ngöôøi Phi coâng, roài ñöùng leân, ngoài xuoáng, anh nghó laø “Ñeà-loâ”; tính cho “ aên” ñaïn , cuõng may anh chöa nảy coø . Anh cười nói:Töôûng ‘Ñeà-loâ’mừng hụt ! Hoài naõy tao maø ‘’boùp coø’’ laø hoái haän lôùn.
Ñaây laø ngöôøi baïn hoïc cuøng khoùa quaân söï ôû phi tröôøng Bieân Hoøa .Ngöôøi anh cao vaø khaù baûnh trai, neân anh em baàu anh laøm khoùa sinh ñaïi ñoäi tröôûng. Thôøi gian ñaàu thaáy anh ít cöôøi, moïi ngöôøi nghó anh muoán laøm uy vôùi anh em , nhöng sau ñoù bieát anh laøm maët nghieâm chæ vì thieáu caùi raêng cöûa. Theá laø anh em taëng cho caùi teân môùi “Suùn Kieán”.Anh raát khoù chòu vôùi caùi teân maát thaåm myõ naøy. Ba thaùng quaân tröôøng troâi qua, teân Suùn Kieán ñaõ gaén lieàn vôùi anh, ñeán noãi baïn beø nhieàu khi queân caû teân thaät .
Sau ñôït phaùo moïi ngöôøi đi laïi voäi vaøng.Phi tröôøng chaùy lớn,xe Cöùu hoûa, xe Cöùu thöông,Quân caûnh đang làm việc.Tôi chaïy qua nôi bò chaùy, lính chöõa löûa ñang coá gaéng daäp taét , lửa cháy lớn phải mất thời gian dài mới kềm chế được ! Có người bị thương , tôi ở đó xem có giúp được gì ! Lúc này không phải ca làm việc nhưng tôi cố làm những gì có thể …
Veà tôùi vaên phoøng cuõng gaàn 12giôø ñeâm .Caên haàm đơn vị khaù kieân coá, beân trong ñaày ngöôøi toaøn vôï vaø con lính ôû khu gia-binh chaïy vaøo traùnh phaùo.Trong haàm raát khoù thôû vì quaù ñoâng , có nhiều tieáng khoùc trẻ thơ laøm moïi ngöôøi thaáy thươâng caûm .
Tieáng phaùo thöa daàn nhöng khoâng ngöøng. Tôi ngoài töïa löng vaøo gaàn cöûa haàm, khi nghe tieáng ñaïn pháo laø nhaûy vaøo trong , heát phaùo laïi ra ngoài . Nhìn ñoàng hoà gaàn 3giôø saùng , caûm thaáy meät vaø buoàn nguû roài thieáp ñi luùc naøo khoâng hay.Khi thöùc daäy thì trôøi ñaõ höøng saùng. Trong haàm chaúng coøn ai, chaïy leân vaên phoøng khoâng ai laøm vieäc, chieác Honda cuõng khoâng thaáy, nghó chaéc baïn möôïn ñi mua thuoác. Đi boä ra phía coång phi tröôøng caùch vaên phoøng chöøng 500m, khi ñi ngang khu gia-binh khoâng thaáy ngöôøi, toâi thấy lạ có gì bất ổn?Đi nhanh ra coång, ngöôøi baïn nhìn ngaïc nhieân! Sao maøy coøn ôû ñaây? Hoï ñi hoài ñeâm heát roài ! Luùc naøy môùi bieát đôn vò ñaõ di taûn. Baïn toâi coøn laøm vieäc vì gia ñình anh còn ôû Ñaø Naüng.Tôi chaøo baïn! Vaø chaïy ngöôïc veà vaên phoøng , khi chaïy qua khu gia-binh thaáy chieác Honda cuõ naèm ôû hieân nhaø, chaïy laïi thöû maùy, may quaù ! Xe vaãn coøn chaïy ñöôïc.
Khu gia binh moïi ngaøy sinh hoaït vui nhoän, baây giôø khoâng thaáy moät ai, taát caû ñaõ di taûn! Nhöõng quaùn caø pheâ đêều đóng cöûa , nôi ñaây sau giôø laøm vieäc chuùng toâi thöôøng ngoài nghe nhaïc beân ly caø pheâ . Caùc chuû quaùn cuõng “caïnh tranh” , tìm nhöõng baûn nhaïc hay vaø giaøn aâm thanh thaät toát ñeå chieâu khaùch.
Tôi veà tôùi vaên phoøng, môû tuû laáy voäi vaøi thöù caàn thieát , không quênø caây M16 và vaøi baêng ñaïn.Ngaøy thöôøng laøm vieäc maø phaûi caàm M16 thì chaùn laém, nhöng hoâm nay caàm noù trong tay caûm thaáy yeân taâm ít nhieàu noù cuõng baûo veä mình khi caàn.
Tôi chaïy thaúng qua vaên phoøng chính naèm phía beân kia cuûa phi tröờng.Trên đöôøng voøng ñai khoâng thaáy moät ai ,rất ngaïc nhieân ! khoâng leõ môùi coù maáy tieáng ñoàng hoà maø moïi ngöôøi ñaõ di taûn hết? Toâi raùng chaïy nhanh hôn,khi chaïy qua cuoái ñöôøng phi ñaïo, xa xa nhìn thấy nhiều người họ taäp trung ôû nhöõng baõi ñaäu maùy bay. Toâi tieáp tuïc chaïy ñeán vaên phoøng chính cuûa đôn vò.
Baây giôø khoâng thaáy phaùo nhöng có nhiều tieáng suùng nhoû .Nghe có tieáng maùy bay, nhìn leân thaáy ba chieác tröïc thaêng, hai chieác bay khaù cao, coøn chieác thöù ba bay thấp löôïn nhieàu voøng, coù leõ ñang tìm chỗ đáp! Ngöøng xe nhìn veà höôùng maùy bay,hy vọng máy bay sẽ đáp gần chỗ mình ! Chiếc Trực thăng đang đảo lượn, boãng ! Nghe moät loaït ñaïn döôùi ñaát baén lên , thaáy maùy bay chao ñaûo,tôi nghĩ máy bay bị trúng đạn! Nhưng không, moät loaït Rocket bắn trả, tiếp theo nhieàu tieáng noå lôùn…Maùy bay cất lên cao và cả ba chiếc bay khuaát .
Chạy tôùi vaên phoøng chính cuûa Ñôn vò, ôû ñaây chaúng coøn ai, đaåy cöûa böôùc vaøo vaên phòng cuûa Ñaïi uùy Lôïi Chæ Huy Tröôûng ĐĐ101, ñoà ñaïc coøn nguyeân, tứ bề yên lặng .Luùc naøy toâi thaáy lo, ñôn vò mình khoâng coøn! Tất cả đã di tản ! Voäi nhaûy leân Honda chạy trở lại hướng phi đạo , xe quaù cuõ neáu chaïy nhanh thì rung leân nhö bò soát reùt, nhöng toâi raát caàn noù trong luùc naøy.Chaïy vào phi ñaïo, chaïy khaép caùc baõi ñaäu maùy bay nhöng toaøn laø maùy bay hö. Coù vaøi ngöôøi lính kyõ thuaät ñang coá gaéng söûa chiếc Trực Thăng, rất ñoâng người ñöùng chung quanh ñôïi chôø!Tôi khoâng coù kieân nhaãn,tiếp tục chaïy qua các phần sở nằm dọc theo phi đạo, chỉ thấy một cảnh thương tàn,đồ đạc vất bừa bãi...Chạy laïi traïm xaêng hy voïng coù maùy bay gheù laáy nhieân lieäu ! Quaû ñuùng nhö döï ñoaùn ,chỉ mươi phút sau, moät chieác tröïc thaêng chôû ñaày người đáp xuống . Nhöõng hoïng suùng chóa thaúng vaøo chuùng toâi vaø ra hieäu neáu laïi gaàn seõ baén. Coøn chuùng toâi ñöùng döôùi ñaát cuõng chóa suùng veà höôùng maùy bay, hai beân göôøm nhau nhöng khoâng ai noå suùng.Ngöôøi lính nhieân lieäu chaïy laïi bôm xăng,vaø ñöôïc keùo leân maùy bay một cách khó khăn vì trong máy bay đầy người .Một soá ngöôøi chaïy laïi ñaùnh lieàu baùm vaøo caøng tröïc thaêng. Maùy bay caát caùnh , buïi caùt mòt muø ,máy bay quá tải cöù caát leân ñöôïc vaøi meùt thì laïi rôùt xuoáng laøm vaêng nhöõng ngöôøi baùm vaøo maùy bay ,coù ngöôøi vöøa teù xuoáng ñaát laø ñöùng leân coá baùm vaøo caøng. Người ta chạy đến đông hơn , nếu không cất cánh nhanh thì khó tránh khỏi nguy hiểm ! Phi công chắc biết điều đó,nên coá caát lên cao được vài mét,rồi máy bay quay tròn,chao đảo như muốn rơi, nhöõng ngöôøi baùm vaøo caøng ñaønh buoâng tay. Laàn naøy maùy bay caát cao trong tiếng gầm của động cơ,máy bay lên cao, cao daàn, roài töø töø khuaát sau nhöõng dãy nhaø.Tôi đöùng nhìn maùy bay khuaát haún, luyến tiếc như vừa đánh mất một vật qúi.Cuõng khoâng hieåu taïi sao! Luùc naõy khoâng chaïy laïi baùm vaøo caøng nhö nhöõng ngöôøi khaùc, maø chæ ñöùng nhìn , baây giôø máy bay đi rồi mới thaáy hoái tieác ! Nhưng nếu có chạy lại cũng chẳng còn chỗ cho tôi. Khoâng bieát nhöõng ngöôøi lính trong chiếc trực thăng ñoù coù veà ñöôïc nôi an toaøn ? Đây là chiếc trực thăng cuối cùng rời khỏi phi trường. [khoảng 10g30 sáng ngày 29.3.75]
Nôi traïm ñoå xaêng baây giôø coøn vài chục ngöôøi, troâng ai cuõng meät moûi khoâng ai noùi vôùi nhau lôøi naøo.Coù một số ngöôøi ñi vaøo trong vaên phoøng vaø tieáp tuïc ngoài chôø kỳ voïng coù maùy bay! Chuùng toâi khoâng bieát laøm gì hôn! Chuùng toâi caûm thaáy nhö nhöõng con chim lạcï baày ñang bò boû rôi. Đa soá gia ñình nhöõng ngöôøi lính naøy ôû Saøi Goøn khoâng coù thaân nhaân ôû Ñaø naüng cho neân khoâng bieát ñi về ñaâu! Đaønh ôû laïi ñôn vò maø khoâng bieát phaûi laøm gì!
Döôùi caùi naéng cuûa mieàn trung toâi ñaõ thaám mệt. Tieáng suùng vaãn noå quanh đâây,chán nản ngồi trên Honda mà không biết chạy đi đâu ! đơn vị không còn ! Bạn bè không thấy một ai ,lúc này sao tôi cần một người quen, một người bạn đến thế,để chia sẻ nỗi thất vọng ! Hay cho bớt sự cô đơn !

Mấy ngày qua thành phố Đà Nẵng đã qúa tải, người ta đổ dồn chạy vào thành phố,nơi đâu cũng thấy người,họ phải ở ngay trên lề đường,công viên,trường học...Một số người quen đã chạy vào Sàigòn từ mấy hôm trước.Tôi biết tình hình chiến sự gia tăng,một vài nơi đã mất. Nhưng không thể ngờ Đà Nẵng lại trở lên thê thảm qúa nhanh như vầy! Chỉ có mấy tiếng đồng hồ sau vài đợt pháo là phi trường bỏ ngõ ...
Laïi tieáp tuïc đi tìm dù biết rằng chỉ còn toàn máy bay hư,nhưng vẫn hy vọng! Chaïy trôû laïi caùc uï chöùa dọc theo đường phi đạo.Raát möøng! Gaëp Thieáu Taù Tieáp laø anh cuûa người baïn.Ông laùi Chinook, khoâng ngôø giôø naøy oâng coøn ôû đây!Hoûi thaêm vaøi caâu, ông nói:Phaûi ráng söûa moät chiếc để di tản,chuùng toâi noùi chuyeän vôùi lính kyõ thuaät, laáy nhöõng boä phaän cuûa maùy bay ñeå söûa cho chieác naøo coøn toát nhaát!
Trong khi chôø söûa maùy thì maùy bay ñaõ ñaày ngöôøi, khoâng bieát coù söûa ñöôïc khoâng? Nhöng moïi ngöôøi ñeàu hy voïng!Tôi đang ñöùng beân ngoaøi hút thuốc thì trong maùy bay coù tieáng oàn , böôùc vaøo maùy bay, moïi ngöôøi nhìn toâi vaø nhôø giaûi quyeát ,khi leân maùy bay khoâng có ai được mang baát cöù thöù gì chæ chôû ngöôøi , coù moät anh mang leân moät tuùi xaùch khá nặng, nhöõng ngöôøi chung quanh yeâu caàu vaát tuùi xuoáng ñaát nhöng anh khoâng chòu . khi toâi tôùi gaàn thì anh vẫn ôõm caùi tuùi ,toâi noùi vôùi anh vaø chæ moät ñoáng ñoà cuûa moïi ngöôøi boû ôû ngoaøi maùy bay ,đeå chôû ñöôïc nhieàu ngöôøi taát caû phaûi boû ñoà laïi thì anh cuõng khoâng ngoaïi leä , nhöng anh vaãn oâm tuùi ñoà bất chấp sự phản đối của mọi người.Toâi noùi nhö ra leänh: Neáu anh khoâng chòu boû ñoà laïi thì yêu cầu anh böôùc xuoáng maùy bay. Luùc naøy anh ta baát ñaéc dó vaát tuùi xuoáng ñaát nhöng vaãn nhìn tuùi ñoà vôùi söï luyeán tieác.Bây giờ chúng tôi chẳng cần bất cứ thứ gì chỉ mong có máy bay để di tản.
Sau hơn nửa giôø laøm vieäc. Thieáu Taù Tieáp noùi moïi ngöôøi ngoài yeân ñeå oâng ñeà maùy.Tôi đöùng ôû cöûa sau maùy bay, oâng ñi tôùi daën khi maùy bay caát caùnh thì keùo caùi caàn naøy cöûa seõ ñoùng laïi. Ôâng ngoài vaøo gheá vaø cho maùy noå, moät phuùt, roài 2, 3, 5, phuùt troâi qua, moïi ngöôøi hoài hoäp ngoài chôø tieáng ñoäng cô laøm vieäc.Thieáu Taù Tieáp ñi xuoáng cuoái maùy bay laéc ñaàu. Moïi ngöôøi nhìn nhau chaùn naûn,moät soá ra khoûi maùy bay laáy nhöõng tuùi xaùch cuûa mình roài tieáp tuïc đi tìm phöông tieän. Coøn moät soá vaãn khoâng muoán rôøi maùy bay, hoï vaãn coøn hy voïng seõ söûa ñöôïc maùy!
Toâi chaøo Thieáu Taù Tieáp roài döïng chieác Honda leân noå maùy. Luùc naøy chôït nhìn thaáy anh hoài naõy maø mọi người ñeà nghò boû tuùi xaùch ,anh ñaõ ñeo tuùi treân vai vaø khoâng muoán rôøi maùy bay.
Tôi tieáp tuïc ñi tìm phöông tieän! Chaïy qua khu Air America,ñoà ñaïc vất bừa bãi , khoâng coøn ai ôû ñaây hoï ñaõ di taûn mấy ngày trước .Thaáy chieác aùo giaùp treo ôû caùnh cöûa, laáy maëc vaøo ngöôøi, duø sao cuõng cảm thấy an toaøn hôn khoâng maëc noù. Boãng nghe tieáng ñoäng,tôi quay laïi thaáy con choù thaät lôùn, sôï noù taán coâng neân caàm suùng trong theá thuû, noù ñöùng yeân nhìn, troâng raát buoàn , thaät toäi nghieäp! Chaéc chuû noù ñi roài!
Chaïy xe veà laïi vaên phoøng chính cuûa Quaân caûnh vaãn khoâng gaëp ñöôïc ngöôøi naøo cuøng ngaønh vôùi mình. Đi vaøo phoøng nguû taäp theå cuûa đôn vò, nôi ñaây moïi ngaøy tieáng cöôøi tieáng noùi luyên thuyên , ngöôøi leân ca laøm vieäc, keû thì xuoáng ca ,nhöng hoâm nay thaät laø troáng vaéng chæ coù mình toâi.Môû maáy cöûa tuû thaáy caây Colt-45 vaø baêng ñaïn ñaày , laáy laän sau lưng, luùc naøy suùng ñaïn thaät caàn , môû theâm moät caùnh tuû khaùc toâi giaät mình vì thaáy moät traùi löïu ñaïn,thường ngày đơn vị không xài thứ này. Đöùng nhìn thaät caån thaän thaáy kíp löïu ñaïn chöa môû vaãn coøn coät sôïi dây thun, ngaàn ngaïi khoâng muoán laáy, nhöng khoâng hieåu sao tôi laïi boû vaøo tuùi aùo ngöïc .Trong tuû coù maáy lon thòt vaø hoäp baùnh biscuits luùc ñoù môùi nhôù töø saùng ñeán giôø mình chöa aên gì, ñang kieám ñoà ñeå môû hoäp thòt thì nghe coù tieáng ñoäng phía sau nhaø, chaïy ra cöûa sau thaáy hai thanh nieân ñang treøo haøng raøo vaøo Phi tröôøng. Choã naøy raát deã vaøo bôûi chæ coù moät lôùp haøng raøo cao chöøng 2m50, beân kia haøng rào laø moät traïi lính, thöôøng thì traïi boû troáng thænh thoaûng coù ñơn vò Quaân Caûnh tôùi ôû vaøi tuaàn . Hai thanh nieân thaáy coù ngöôøi thì boû chaïy.Nhìn qua haøng raøo cuûa traïi lính thaät laø yên tịnh không một bóng người, coøn nôi laøm vieäc cuûa chuùng toâi cuõng chaúng còn moät ai, boãng döng tôi caûm thaáy sôï, sôï noãi coâ ñôn, sôï söï im lặng, muoán baén moät loaït ñaïn ñeå giaûm bôùt söï cô tịnh nôi ñaây, vaø muoán cho nhöõng ngöôøi khaùc bieát raèng nôi ñaây vaãn coù ngöôøi. Thay vì baén, toâi moùc traùi löïu ñaïn trong tuùi aùo, côûi daây an toaøn ruùt choát neùm traùi löïu ñaïn qua haøng raøo, löïu ñaïn rôùt giöõa saân cuûa traïi lính, moät tieáng nổ lôùn . Sau ñoù nghe moät loaït ñaïn baén leân töø phía coång chính Phi tröôøng , coù leõ anh lính phoøng thuû ñang gaùc coång cuõng cuøng taâm traïng!
Daï daøy coàn caøo phaûi aên cho ñôõ ñoùi.khoâng coù ñoà môû, tôi ñeå hoäp thòt vaøo goùc töôøng vaø cho maáy vieân đạn, thòt vaêng ra, nhặt aên vôùi biscuits. Ñang ngoài aên thì nghe tieáng xe ñaäu tröôùc saân, chaïy ra thaáy hai ngöôøi baïn hoïc cuøng khoùa Long vaø Tuaán cuøng coâ baïn gaùi teân Taâm. Chuùng toâi baét tay nhau möøng rôõ nhö nhöõng ngöôøi thaân laâu ngaøy khoâng gaëp. Luùc naøy ai cuõng ñoùi chuùng toâi chia nhau vaøi mieáng biscuits, vöøa aên vöøa baøn tính kieám phöông tieän veà Saøi-goøn!Tuaán muốn mọi người ra beán Baïch ñaèng kieám taàu . Long noùi haõy chôø, môùi nghe tin seõ coù maùy bay töø Saøi-goøn ra ñoùn do Trung Töôùng Minh höùa vôùi cha Tuyeân UÙy! Thaät söï tin töùc luùc naøy chaúng kieåm chöùng ñöôïc? Nhöng, nhö nhöõng ngöôøi ñang cheát ñuoái baát cöù tin gì cuõng cho chúng tôi moät chút hy voïng.Sau moät hoài baøn tính chuùng toâi quyeát ñònh ra beán taàu vì töø saùng ñeán giôø khoâng coøn kieám ñöôïc chieác maùy bay naøo.
Tôi boû laïi chiếc Honda , boán ngöôøi leân xe Ford , xe naøy daønh cho Ñaïi uùy Lôïi Chæ Huy Tröôûng Ñaïi Ñoäi 101 Quaân Caûnh. Chuùng toâi chạy ra khoûi phi tröôøng.Nơi cổng chính chỉ còn một Anh lính phòng thủ đang gác, trông anh rất bình thản như không có chuyện gì ,làm tôi phải suy nghĩ về anh ! Chúng tôi ra khỏi phi trường khoaûng hai caây soá,nhà và các quán hai bên đường đều đóng cửa, rất ít người qua lại ,họ đã di tản hoặc không dám ra đường . Xe ñang chaïy boãng moät loaït ñaïn baén veà phía chuùng toâi, Long thaéng gaáp vaø đổi hướng trở lại phi tröôøng ,vaãn những làn đaïn rít gioù baén theo xe, toâi chæ bieát baén traû moät loaït ñaïn maø khoâng roõ muïc tieâu.Xe chạy một hồi, ngang qua dãy phố có những quán cơm mà thường ngày rất đông.Tôi tính ghé vào quán người quen,nhưng hai cánh cưả sắt khóa chặt,không thấy một ai.Có lẽ chủ nhà đã di tản!Tôi nhớ lại những ngày đầu đặt chân tới thành phố này...
Học xong khoá định nghiệp ở VũngTàu.Chúng tôi được gửi đi các sư đoàn.Mấy thằng bạn thân mỗi đứa một nơi.Cầm bảy ngày phép và một tháng lương trong tay,qủa là niềm vui cho đời lính.Hết nâng ly chia tay,rồi lại cạn ly hẹn ngày tái ngộ...Bảy ngày phép trôi qua.Đeo Balô bước lên máy bay với vài trăm đồng trong túi,số tiền chỉ đủ cho ba ngày cơm.Tính ra,còn tới ba tuần lễ nữa mới tới kỳ lãnh lương.
Hôm nay là ngày thứ năm tôi phải ăn cơm sấy với muối mè.Cơ thể đã thèm những món ăn hàng ngày,nhưng túi rỗng thì ráng gồng để cái thèm đi qua.Từ hôm đến ĐàNẵng tới nay chưa dám đi đâu,chỉ lên ca làm việc,hết giờ là về phòng đọc sách cho quên thời gian.Người bạn cùng phòng thấy tôi không đi đâu nên hỏi:Sao không thấy ra phố hoặc đi ăn?bộ nhớ nhà?Tôi cười, trả lời cho qua,mới ra cũng chẳng quen ai,không biết đi đâu!Người bạn nhìn thấy bịch cơm sấy để ở cuối giường.Cậu ăn cơm sấy?Tôi gật đầu.Trời đất,bộ xả láng hết rồi à?Tôi chỉ cười.Người bạn lắc lắc cái đầu rồi móc túi đưa cho vài trăm nói: Cầm lấy sài đỡ, tao cũng không còn nhiều.Tôi lấy áo mặc vào,hỏi bạn:Ngoài phố có quán nào gần?Ông cứ đi hết đường quẹo trái là quán dài dài,hễ quán nào đông khách thì vào.Đi ra tới cổng gặp người lính cho đi nhờ xe nên đỡ phải cuốc bộ.Vừa xuống xe đã ngửi thấy mùi thịt nướng,làm thấy đói bụng hơn.Chẳng biết quán nào ngon,nghe bạn nói cứ thấy đông là vào.Tôi chọn quán tương đối rộng,trong quán có vài chậu kiểng,nên thấy mát mẻ hơn.Tôi gọi điã cơm và ly trà đá.Trong khi ngồi chờ, thấy đa số khách vào đây là lính,đủ mọi đơn vị.Quán có nhiều người giúp việc,chắc đông khách!Một người đàn bà tuổi ngoài bốn mươi, trông đẫy đà,nét mặt vui tươi,luôn cười nói với khách hàng,tôi đoán là chủ!
Đang ngồi ăn thì nghe có người hỏi:Em mới ra ĐàNẵng?Nhìn lên thấy người đàn bà mà tôi đoán là chủ.
Vâng!
Em cứ ăn tự nhiên,tôi có thể ngồi nói chuyện với em được không?
Vâng!
Mời cô ngồi nếu cô không bận.Ồ!Bây giờ đã bớt khách,để cho mâý cô bé lo được rồi.
Sao cô biết tôi mới ra?Cô cười thật tươi,mới thấy em bước vô quán là tôi đoán em mới đổi ra ngoài này.Tất cả những người khách vào quán chỉ một lần,sau một thời gian dài mới trở lại là tôi nhớ liền,còn em đây chưa gặp bao giờ.Tôi thầm nghĩ,nếu đúng như cô nói thì phục trí nhớ của cô.Quán cô đông khách qúa!
Vâng!Đa số là những khách quen họ ăn cơm tháng.
Ở đây cô có nấu cơm tháng?Có chứ! Thế là cô chủ giới thiệu một lô thực đơn...Tôi cũng ậm ừ cho qua.Thế thì em đã ăn cơm tháng ở đâu chưa?
Dạ chưa!
Vậy thì ăn ở đây,cô nâú cho.Tôi cười,chưa dám trả lời.Tôi nghĩ mấy ngày qua ăn cơm sấy cầm hơi,còn tiền đâu mà ăn cơm tháng.Cô lại tiếp lời:Ăn ở đâu cũng thế,đã đến đây thì để cô nấu cho.Tôi mừng thầm,nhưng ngại quá,không tiền ai nấu cho mình ăn,nhưng nếu từ chối thì còn hơn nửa tháng phải ăn gạo sấy với muối mè,chắc phải nên bệnh xá xin thuốc “giải sầu” quá.Tôi thấy cô vui vẻ,hiếu khách nên đánh bạo,nhưng nói chỉ đủ cho cô nghe.Tôi muốn ăn ở đây, nhưng chưa tới kỳ lương,vừa nói vừa nhìn cô hồi hộp,vì tôi chưa bao giờ rơi vào tình trạng này.Cô cười vui vẻ,không sao,cô nấu cho,tới kỳ lương trả cũng được.Tôi thấy ngài ngại,hai vành tai hơi nóng nhưng trong lòng mừng thầm.Vậy là từ hôm nay không phải ngồi “bóp” bịch gạo sấy.Cô có cần giấy tờ gì không?Không cần,em chỉ cho biết tên,cô biết các em qúa mà.Vậy là tên tôi được “hân hạnh’’ nằm trong cuốn sổ nợ.
Tôi bước ra khỏi quán,hít sâu một hơi thuốc,thả bộ vào phi trường.Hôm nay mới thấy được một ngày vui từ khi ra thành phố này.
Cứ ngày hai buổi, trưa,chiều là có mặt ở quán.Tôi thường nghe khách gọi cô chủ là Dì Lan.Tôi cũng đổi cách xưng hô.Thời gian sau mới biết tên Lan là tên con gái Dì.Không cần giới thiệu,ai cũng có thể nhận ra là hai mẹ con.Họ giống nhau như hai giọt nước.Nếu để ý một chút thì Lan giống mẹ cả về tính tình.Cô luôn vui vẻ với nụ cười trên môi.Có nhiều anh muốn làm rể quán này.Tôi nghe có anh gọi Dì Lan,sau một thời gian đổi thành Má.
Lan thấy tôi mới ra Đà Nẵng,nên khi rảnh hay gợi chuyện hỏi về SàiGòn.Lan mong có ngày vào SG cho biết.Lan nói:Năm tới Lan vào đại học,muốn ghi danh trong SG nhưng sợ xa gia đình không tiện.
Thời gian thấm thoát trôi qua,bây giờ Dì coi tôi như người nhà.Dì nói:ăn ở đây hoài cũng chán,cháu muốn ăn ở đâu cũng được.Nhưng khi nào rảnh ghé thăm là vui rồi.
Về sau mỗi lần ghé quán Tôi thường rủ mấy thằng bạn đi cho vui.Một hôm đang ăn thì người bạn quay sang hỏi nhỏ:Hình như em Lan đang “thôi miên” mày!Tao thấy nhìn mày hoài.Mấy lần trước tao không nói,nhưng hôm nay có bốn thằng mà chỉ có điã cơm của mày là ‘chất lượng’,món nào cũng nhiều.Tôi nói gạt đi,tụi bay chỉ nghĩ tào lao,đồ ăn đâu có đong đếm,lỡ tay lấy nhiều một chút chứ có gì đâu.Nếu mày muốn lần sau tao đổi điã cho.Thế là chúng tôi có đề tài để xong một bữa cơm ngon miệng.Chắc Lan biết chúng tôi đang nói về cô.Lan nhìn mỉm cười rồi đi vào trong.
Thực ra tôi biết Lan có cảm tình với tôi đã lâu.Cứ môĩ lần vào quán là thâý Lan rất vui,tiếp đón ân cần.Có những bất chợt ánh mắt trìu mến kèm theo nụ cười duyên.Lan hay nói nếu anh muốn biết về ĐàNẵng thì Lan tình nguyện làm hướng dẫn viên...Một hôm Lan đưa ra điã cơm bì,sườn,chả,trứng,đây là món ruột của tôi,bởi vì nhanh gọn.khi ăn hết nửa thì thấy thêm một miếng sườn lớn đặt ở đáy điã,tôi nghĩ người làm họ quên, nên cho hai miếng.Khi ngước lên ,thấy Lan đang đứng sau quầy nhìn tôi cười.
Ăn xong lại quầy trả tiền,tôi nói nhỏ:Cám ơn Lan,hai miếng sườn của Lan ngon lắm.Cô mỉm cười quay đi.Hình như hai má ửng hồng.
Thời gian sau Tôi đổi chỗ làm nên ít ghé quán.Nhưng không bao giờ quên, chính nơi đây mẹ con cô chủ đã cho tôi những ngày tháng khó quên trong đời lính.Xin cám ơn đời.
Xe chúng tôi đã tới phi trường,cổng baây giôø boû ngoû khoâng ai canh gaùc,anh lính phòng thủ cũng không thấy. Cho xe ngöøng ôû moät khuùc quanh trong phi tröôøng ,nhìn moïi ngöôøi qua laïiõ với nét mặt đầy lo âu . Họ cũng như chúng tôi đang cố tìm phương tiện di tản khỏi nơi đây.
Trời đã qúa trưa, nhöõng ngoïn khoùi boác leân hòa trong aùnh naéng laøm cho chuùng toâi caûm thaáy meät moûi và khó thở . Toâi noùi vôùi caùc baïn, chuùng ta khoâng theå ra beán taàu,ngoài phố bây giờ rất hỗn loạn, phöông tieän duy nhaát laø maùy bay , neáu coù tin maùy bay töø Saøi-goøn ra thì chuùng ta phaûi ôû thaät gaàn phi ñaïo môùi coù hy voïng ñi ñöôïc,taát caû ñeàu ñoàng yù.
Từ sáng đến giờ thỉnh thoảng mới phaùo vaøo phi tröôøng một trái nhưng khaù chính xaùc, đạn noå toàn ở hướng phi ñaïo.Xe đang chaïy thì Long ñoåi yù khoâng muoán laùi ra gaàn phi ñaïo vì sôï bò phaùo! Toâi lôùn tieáng: khoâng ôû gaàn phi ñaïo thì laøm sao coù theå ñi ñöôïc ! Nếu ông không đi thì toâi ñi moät mình . Thaáy söï cöông quyeát của tôi Long ñaønh chieàu theo.Chúng tôi biết ra gần phi đạo sẽ nguy hiểm hơn nhưng không còn lựa chọn.
Chaïy vaøo phoøng truù aån ô ûkhu Air America ,ngoài trong haàm nhìn qua loã chaâu maiõ thaáy roõ ñöôøng phi ñaïo .Caên haàm khaù roäng vaø saïch, trong đây mát cảm thấy dễ chịu .Boán ngöôøi noùi chuyeän vui veû queân caû mình ñang phaûi tìm phöông tieän veà Saøi-goøn; queân caû nhöõng söï nguy hieåm ñang xaûy ra chung quanh. Töø saùng ñeán giôø luùc naøy toâi caûm thaáy thoaûi maùi nhaát . Chúng tôi kể cho nhau nghe những chuyện xảy ra từ tối hôm qua cho tới khi gặp nhau...Đang say mê nói chuyện.Boãng!Tieấng nổ thật lớn rung chuyển cả căn hầm, sau đó những tiếng nổ doàn daäp giống như đêm qua .Phi trường lại phải chiụ thêm một đợt pháo mới.Nhìn căn hầm khá kiên cố nên cũng yên tâm.Long quay sang tôi, pháo qúa ! hay là tấp cú chót ! Mọi người không nói gì chỉ ngồi lắng nghe hướng đạn đi...
Chöøng 5 phuùt sau nghe coù tieáng maùy bay, nhìn qua loã chaâu mai thaáy moät chieác maùy bay thaät lôùn ñang chaïy treân ñöôøng phi ñaïo. Toâi möøng quaù la lôùn coù maùy bay .Taát caû xaùch suùng vaø ñoà caù nhaân nhaûy leân xe phoùng ra phi ñaïo röôït theo maùy bay. Caûm giaùc cuûa toâi luùc naøy raát laø vui möøng , chuùng toâi ñaõ coù phöông tieän, chuùng toâi saép thoaùt khoûi nôi ñaây, chieác maùy bay raát lôùn seõ coù ñuû choã cho chuùng toâi.Như đang chết đuôí mà vớ được phao thật là niềm vui khó tả.
Long cho xe chaïy thaät nhanh nhöng vaãn khoâng röôït kòp maùy bay.Tôi nhìn laïi ñaøng sau ngöôøi ta baét ñaàu chaïy theo maùy bay vôùi ñuû moïi phöông tieän, khoâng bieát ngöôøi ôû ñaâu maø ñoâng theá! Vaäy laø hoï ñaõ truù ôû trong nhöõng daãy nhaø doïc theo phi ñaïo.Bây giờ đaïn phaùo noå dồn dập, nhöng moïi ngöôøi baát chaáp nguy hieåm hoï vaãn chaïy theo maùy bay.
Chieác Boeing ñaõ chaïy cuối phi đạo, ñang quay ñaàu và tieáp tuïc laên baùnh.Đöùng beân ngoaøi baùm vaøo cöûa xe, tay kia caàm M-16. Toâi noùi thaät lôùn: chaïy ñöôøng taét baêng ngang ñeå chaän ñaàu maùy bay. Long laùi xe raát cöø, traùnh nhöõng vaät cuõng nhö ngöôøi chung quanh raát hay.Chaïy ra giöõa ñöôøng phi ñaïo, chuùng toâi duøng chieác xe laøm vaät caûn, toâi nhaûy xuoáng ñaát vaø ra daáu ñeå phi coâng ngöøng , nhöng maùy bay vaãn lăn bánh đều .Toâi baén chæ thieân höôùng veà phía tröôùc cuûa ñaàu maùy bay, mong raèng phi coâng sẽ giaûm tốùc ñoä !Maùy bay đã ñeán qúa gaàn,tôi voäi nhaûy leân baùm vaøo cöûa xe la lớn ,Long luøi xe ra xa,neáu khoâng nhanh chuùng toâi ñaõ bò maùy bay ñeø deïp.[ tôi bắn chỉ thiên để phi công giảm tốc độ,nhưng bị hiêủ lầm là bắn máy bay.Một người trong phi hành đoàn tính bắn tôi nhưng may mắn đã không xảy ra .Theo lời tường thuật trong cuốn Tears before the rain].
Đaõ duøng heát caùch để Phi coâng döøng laïi hoaëc giaûm toác ñoä nhöng thaát baïi. Baây giôø maùy bay ñaõ lướt qua , chuùng toâi laïi tieáp tuïc rượt theo.Long khoâng theå laùi nhanh ñöôïc nöõa vì trên đường phi đạo caû haøng ngaøn ngöôøi ñang röôït theo maùy bay. Hoï chaïy theo maùy bay baèng ñuû moïi phöông tieän, Töø xe ñaïp, xe gaén maùy, xe jeep v,v . . . vaø raát ñoâng ngöôøi chaïy boä. Xe Ford cuûa chuùng toâi chæ coù boán ngöôøi, Long laùi,tôi đứng bên ngoài bám vào cửa, Tuaán vaø coâ baïn gaùi ngồi ôû thùng xe, hoï naém tay nhau troâng thaät haïnh phuùc. Long laùi,neáu khoâng traùnh hay thì ñuïng nhieàu ngöôøi . Toâi ra dấu cho nhöõng ngöôøi chaïy boä raùng chaïy theo ñeå nhaûy leân.Moät chieác xe Jeep chaïy phía tröôùc chở nhiều người,bất chợt laät boán baùnh leân trôøi,Long lách để tránh , xe chao đảo làm toâi suýt rơi xuống đất .Tôi nhìn ra phía sau thaáy nhöõng ngöôøi lính đang raùng chui ra khoûi xe...
[Sau 30-04-75, ñang lao ñoäng ôû noâng tröôøng vuøng Long Khaùnh. Toâi tình côø gaëp ñöôïc ngöôøi lính đi trong chieác xe Jeep naøy. Anh noùi rất may taát caû chæ bò thöông nheï, sau ñoù laät xe laïi chaïy tieáp. Anh laøm ôû phoøng taøi chaùnh.]
Luùc naøy maùy bay ñaõ ngöøng, xe cuõng vöøa tôùi gaàn phía caùnh traùi cuûa maùy bay, chuùng toâi nhaûy xuoáng xe,đaây laø luùc moïi söï hoãn loaïn xaûy ra.Ngöôøi bao quanh maùy bay ñoâng nhö oå kieán bao quanh con moài,họ gọi nhau, la où, chen laán ñeå lên maùy bay. Chuùng toâi ñaõ laãn vaøo ñaùm đông, coù nhöõng luùc chaân khoâng chaïm ñaát maø khoâng teù, người bị ép chặt như nêm, toâi cố gắng tieán tôùi choã maø moïi ngöôøi ñang chui vaøo.Chung quanh ñaïn vaãn noå hoà trong tieáng la heùt goïi nhau,tôi khoâng coøn thaáy nhöõng ngöôøi baïn nöõa.Sau một hồi đưa đẩy ñaõ ñeán gaàn baùnh ñaùp, thaáy moïi ngöôøi raùng chui vaøo thaân maùy bay toâi cuõng coá gaéng chui theo, nhöng bò xô đẩy níu keùo toâiõ teù nhiều laàn.Coá gaéng đứng lên baùm vaøo truïc ruùt baùnh ñaùp, dùng hết sức đu người lên và tôi ñaõ loït vaøo máy bay. Trong ñaây chaät ñaày ngöôøi, toái khoâng thaáy roõ,ñöùng thôû cho laïi söùc.Ở phía ngoaøi ngöôøi ta vaãn coá gaéng chui vaøo nhöng beân trong thì chaät cöùng , luùc naøy toâi nghó maùy bay ñaõ ñaày ngöôøi vaø mình ñang ñöùng trong loøng maùy bay nên cảm thấy yeân taâm . Một lúc sau maét ñaõ quen daàn vôùi boùng toái, raùng nhìn quanh xem caùc baïn coù ai leân ñöôïc khoâng! Thaät möøng!Thaáy Tuaán vaø coâ baïn gaùi ñöùng ôû phía trong, vaäy laø hoï ñaõ vaøo ñaây tröôùc toâi, coøn baïn Long laùi xe thì khoâng thaáy. Đöùng nhìn ra phía cöûa coù aùnh saùng thaáy raát nhieàu ngöôøi coá chen ñeå lên maùy bay, nhưng trong đây chật cứng không còn chỗ.Moät tieáng noå rất lôùn nghe nhö ñaïn phaùo,âm vang dội làm ù hai tai, nhìn ra höôùng baùnh ñaùp khoâng thaáy nhieàu ngöôøi ! Hoï sôï phaùo naèm xuoáng hay ñaõ cheát hoaëc bò thương sau tiếng nổ ! Luùc naøy môùi ñònh roõ choã mình ñang ñöùng laø caùi hoäc ñeå chöùa baùnh ñaùp, khi maùy bay caát caùnh thì seõ ruùt baùnh ñaùp vaøo trong hoäc naøy, chaéc chaén moïi ngöôøi seõ bò keïp chết . Đang tính laùch ngöôøi ñeå nhaûy xuoáng ñaát thì maùy bay chuyeån baùnh. Moät số ngöôøi traùnh khoâng kòp ñaõ bò baùnh ñaùp caùn leân vaø haát họ vaêng ra theo voøng laên cuûa baùnh .Tôi đöùng beân trong nhìn xeùo xuoáng phi ñaïo thaáy maët ñaát chaïy nhanh, roài thaáy nhöõng ngoâi nhaø nhoû laïi, maùy bay ñaõ caát caùnh,máy bay lên cao, aÙnh saùng chiếu vào nhìn roõ hôn,cái hộc chừng hơn hai mét vuông, người đứng chật ních có cả đàn bà và cháu nhỏ ,trông ai cũng bơ phờ mệt mỏi.
Bây giờ máy bay đã bình phi tiếng gầm động cơ đã giảm .Gioù thoåi luøa vaøo trong hoäc baét ñaàu thaáy laïnh. Tuaán vaø coâ baïn gaùi ñöùng ôû trong goùc ñaõ nhìn thaáy toâi, chuùng toâi nhìn nhau gaät ñaàu, sự lo aâu hiện rõ trên khuôn mặt hai người.
Tôi đöùng saùt böùc töôøng höôùng veà phía ñaàu cuûa maùy bay,đảo mắt một vòng , trong hoäc chöùa baùnh ñaùp coù nhieàu oáng , truïc saét, gắn chung quanh .Gío lùa vào trong hộc rất mạnh,nhưng nhờ đông người nên cũng giảm được cái lạnh.Tuy phải đứng trong cái hộc chật chội,gío và lạnh, tôi cảm thấy tất cả mọi người ở đây vẫn còn may mắn vì đã lên được máy bay, trong khi còn rất nhiều người đang mòn mỏi chông chờ có máy bay ra cứu họ.
Sự may mắn đến với chúng tôi không lâu. Khoaûng möôøi phuùt trôi qua, choã toâi ñöùng bò hôû ra khoaûng mươi phân, gioù luøa vaøo maïnh hơn thoåi khoâng ñöùng vöõng ,toâi coá gaéng baùm vaøo nhöõng oáng saét gaén chung quanh töôøng, coøn chaân ñöùng leân nhöõng truïc sắt. Moät soá ngöôøi cuõng baùm vaøo nhöõng oáng gắn chung quanh.Trong thôøi gian raát ngaén caùi đáy hộc choã chuùng toâi ñöùng môû haún ra, nhöõng ngöôøi coøn ñang ñöùng treân caùi naép naøy ñeàu rôùt, hoï nhö nhöõng trái bom thaû xuoáng ñấùt,họ đang rơi từ độ cao vài ngàn mét ,chắc chắn thaân xaùc hoï seõ tan naùt nôi röøng nuùi hay moät doøng maùu noùng tan trong bieån caû. Hoï ñaõ vónh vieãn ra ñi maø thaân nhaân khoâng heà hay bieát.Cũng may cho tôi,nếu không đứng trên những ống sắt,thì đã chịu chung số phận.
Cho ñeán baây giôø tôi vaãn coøn thaéc mắc ! khoâng bieát taïi sao caùi naép hoäc naøy laïi môû ra ? Coù theå truïc ñóng, môû cuûa naép hoäp chòu khoâng noåi söùc naëng cuûa nhieàu ngöôøi? Hay Phi-coâng ñaõ ñieàu khieån? Neáu caùi naép naøy khoâng môû seõ cöùu ñöôïc nhieàu ngöôøi.
Baây giôø caùi hoäc chöùa baùnh ñaùp troâng nhö caùi hoäp khoâng coù ñaùy “bieát bay”. Baùnh ñaùp khoâng ruùt vaøo, ñaùy hoäp môû ra . Cứ như thế máy bay ráng bay về SàiGòn .
Gió thổi vào rất mạnh,tôi coá gaéng treøo leân höôùng treân traàn cho bôùt gioù, hai tay bám chặt vào oáng saét, chaân ñöùng treân nhöõng oáng nằm ngang,đieàu may, choã toâi baùm laø böùc töôøng phía đaàu maùy bay cho neân ñôõ gioù hôn nhöõng böùc töôøng beân kia.Cuùi xuoáng höôùng dưới chaân thaáy toaøn bieån, nuùi, nhìn thaáy taàu lôùn, chaéc laø Haûi-quaân! Quay nhìn ra phía sau,bức tường phía sau lưng coøn boán ngöôøi ñang baùm treân nhöõng ống saét trong ñoù coù Tuaán vaø coâ baïn gaùi . Moät ngöôøi khaùc baùm ôû böùc töôøng höôùng thaân maùy bay . Bức tường phía toâi baùm coù moät ngöôøi ôû trong goùc, toâi ôû giöõa vaø moät ngöôøi maëc ñoà bay ñöa hai chaân ra ngoaøi,[ maø chuùng ta nhìn thaáy trong hình chuïp cuûa Air World Boeing 727]. Vaäy laø trong hoäc chöùa baùnh ñaùp coøn taát caû taùm ngöôøi baùm chung quanh.Thật là khủng khiếp ! Chỉ mấy phút trước cái hộc đứng chật cứng người,bây giờ trông như cái hộp không đáy đang “bay”.
Sau đây toâi ghi lại nhöõng gì xaûy ra cho töøng ngöôøi còn đang bám chung quanh trong cái hộc này:
Để người đỡ bị lực gío tôi cố giữ sát người vào thành máy bay và lựa thế đứng cho dễ chiụ ,khi cảm thấy “an toàn”,quay ra phía sau nhìn mọi ngườiï ñang choáng choïi vôùi caùi cheát gaàn keà. Gioù luà vaøo hoäc chöùa rất maïnh cuoán huùt taát caû nhöõng gì trong hoâïc. Boâùn ngöôøi baùm ôû böùc töôøng phía sau löng toâi, gioù thoåi eùp saùt vaøo thaønh maùy bay, quaàn aùo haát tung hoaëc dính saùt da, hoï khoâng theå coù nhöõng ñoäng taùc naøo khaùc ngoaøi coá gaéng duøng heát söùc baùm chặt vaøo nhöõng oáng saét ñeå khoûi bò gioù cuoán ra ngoaøi.Trong thôøi gian raát ngaén, gioù cuoán huùt moät ngöôøi ñaøn oâng ra khoûi maùy bay,ông biến mất trong nháy mắt. Ngöôøi ñaøn oâng bám keá beân cuõng saép söûa ra ñi, gioù huùt hai chaân oâng ra ngoài thổi người ông gập theo thân máy bay, hai tay oâng coá gaéng naém chaët vaøo nhöõng oáng saét, maét oâng nhìn veà phía toâi,miệng oâng há lớn như muốn noùi ñieàu gì ! sức gío thổi ép sát da mặt và rung lên ở bên má ,hai caùnh tay oâng noåi cuộn nhöõng đường gân , oâng đang duøng heát söùc ñeå keùo daøi söï soáng .Máy bay cất cánh chưa lâu nên mọi người còn khoẻ. Nhöng! làm sao sức người chịu nôỉ sức gío .Trong thời gian ngắn ông đành phaûi buoâng tay,ngöôøi ñaøn oâng bieán mất.Tôi cảm thấy rùng mình sợ hãi khi nhìn ông cuốn hút ra ngoài.Nhìn xuống hướng chân rừng núi bao la .Thầm nghĩ sắp sửa tới phiên mình !
Böùc töôøng phía sau löng chæ coøn Tuaán vaø coâ baïn gaùi, chỗ này có thế đểã baùm vì ở trong góc , nhöng vaãn bò söùc gioù thoåi maïnh.Tâm baùm ôû phía trong, coøn Tuaán baùm beân ngoaøi duøng söùc cuûa mình eùp baïn gaùi vaøo saùt goùc. Đaây laø söï hy sinh Tuaán ñaõ laøm nhöõng gì coù theå trong luùc naøy ñeå cöùu ngöôøi yeâu cuûa mình. Thỉnh thoảng Tâm và Tuấn cố gắng nhìn về phía tôi, chúng tôi nhìn nhau trong nỗi tuyệt vọng ! Họ không thể nhìn lâu, vì sức gió thổi vào qúa mạnh.Mặt hai người tái xanh, nhăn nhó,hai hàm răng cắn chặt để tăng thêm sức chịu đựng.Những bắp thịt nổi cuộn trên bốn cánh tay,Chiếc áo trắng của Tâm bị thổi tung nhìn rõ những nhịp thở mệt nhọc của cô.Mái tóc thề bay cuốn theo luồng gío,nhiều lúc che cả khuôn mặt.Cứ như thế mọi người ráng chịu đựng trong cái giá lạnh và gió...
Người lính bám ở bức tường phía thân máy bay cũng phải chịu sức gío rất mạnh.Anh đang cố gắng tìm thế bám nhưng chỗ anh không có nhiều ống sắt, nên phải bám trong thế co rút người , trông rất khó khăn .Chắc không thể chiụ đựng được lâu!
Thời gian nặng nề trôi qua .Thấy Tâm lại cố quay về phía tôi,nhìn ánh mắt Tâm như muốn nói điều gì ? Tôi nhìn lắc đầu, ý muốn chia sẻ trong nỗi tuyệt vọng mà chúng tôi đang chống chọi với cái chết gần kề...Một lúc sau thấy Tuaán bò gioù keùo daàn xuoáng phía dưới.Hai cánh tay của Tuaán rung lên từng hồi , những đường gân nổi cuộn baùm chaët vaøo nhöõng oáng saét, hai chaân coá ñaåy ngöôøi leân phía treân cho bôùt gioù,và ráng ép Tâm vào sát góc.Tâm một tay móc vào ống sắt,một tay nắm cổ aó của Tuấn cố ghì lại. Cứ như thế hai ngöôøi coá gaéng giuùp nhau chống chọi với sức gió trong giá lạnh...Nhiều lần thaáy caùnh tay cuûa Taâm từ từ daõn ra,tôi nghĩ Tâm sắp rớt,nhưng rồi cô cố gồng giữ lại.Cô đang dồn hết sức còn lại để kéo dài sự sống...Nhìn nét mặt xanh mét,kinh hoàng sợ hãi,với ánh mắt lạc thần,hình như cô ráng ngước nhìn về phía tôi ! Thế rồi bàn tay rôøi khoûi choã baùm, thaân coâ ñeø naëng treân Tuaán, Tuaán nhìn Taâm noùi ñieàu gì!Trong chớp mắt caû hai bò gioù cuoán huùt ra ngoaøi...Toâi nhaém chaët ñoâi maét gục ñaàu vào thành máy bay đau đớn .
Không ngờ ánh mắt của Tâm thay lời vĩnh biệt ! Bây giờ hai bạn không còn phải chống chọi với sức gío và gía lạnh nơi đây.Hãy để cho thân xác rơi vào lòng đất mẹ !
Môùi ngaøy hoâm qua coøn ngoài uoáng caø-pheâ ôû quaùn nôi Taâm laøm vieäc. Coù moät laàn Coâ cho bieát Ba coâ ñaõ hy sinh trong moät traän đánh. Coâ sống với Mẹ và ñang hoïc naêm cuoái trung hoïc.Muoán phuï giuùp Meï neân coâ ñaõ đi làm thêm sau giờ học.Trôøi ban cho khuoân maët xinh töôi, moät chieác raêng kheånh beân maù luùn ñoàng tieàn, ai ñaõ gaëp moät laàn thì khoù queân nuï cöôøi naøy .Daùng ngöôøi thanh cao trong chieác aùo daøi traéng ñaõ laøm nhieàu anh maát nguû vì naøng . Töø ngaøy coâ vaøo laøm thấy quaùn ñoâng khaùch hơn .Troâng oâng baø chuû caøng phaùt töôùng . Tuaán laø moät trong nhöõng ngöôøi khaùch ngoài lì, anh laø ngöôøi ngoài haøng giôø huùt caû bao thuoác vaø uoáng maáy bình traø maø vaãn chöa muoán rôøi quaùn ,anh ñang luyeän “nhaát lì, nhì lyù”. Quaû trôøi khoâng phuï keû si tình, sau moät thôøi gian thaáy Tuaán coù theâm vieäc laøm, cöù sau khi quaùn ñoùng cöûa laø Tuaán ñaõ ngoài saün treân Honda chôø naøng.Thænh thoaûng tôi noùi chôi vôùi Tuaán. Sao! Tình maøy ñeán ñaâu roài? Naøng yeâu gì maøy! Thaáy maøy ngoài lì huùt thuoác sôï bò lao gaây truyeàn nhieãm cho moïi ngöôøi, neân naøng hy sinh cöùu nhaân thoâi. Baây giôø nhöõng giaây phuùt vui ñuøa ñoù khoâng coøn nöõa ,hai ngöôøi ñaõ vónh vieãn ra ñi, hoï yeâu nhau hoï cuøng nhau ñi ñeán moät nôi khoâng coù chieán tranh vaø haän thuø.
Bao nhieâu naêm troâi qua toâi vaãn caûm thaáy coù loãi vôùi hai baïn; toâi nôï hai baïn moùn nôï maø chuùng ta khoâng giao keát. Toâi khoâng tìm ñöôïc người thaân cuûa hai baïn.
Caùi laïnh ñaõ len loûi vaøo taän xöông, laïnh ñeán noãi gaàn nhö maát caûm giaùc, loã tai vaø ñaàu nhöùc buoát trong tieáng oàn cuûa ñoäng cô, hai tay vaø chaân teâ daïi,không còn bám được nên phải khoùa cheùo tay qua oáng saét, hai chaân run nhieàu luùc khoâng ñöùng vöõng, neáu cöù nhö theá naøy thì khoâng laâu seõ rớt.Tôi phải coá gaéng tìm caùch naøo cho ñôõ mệt ! Choã toâi baùm coù nhieàu oáng saét troâng nhö nhöõng oáng hôi hay nhöõng oáng boïc beân ngoaøi daây ñieän, nhöõng oáng naøy ñöôïc baét raát chaéc vaøo thaønh maùy bay,giöõa nhöõng oáng saét vaø thaønh maùy bay coù khoaûng caùch nhoû,phải tìm caùch nheùt hai chaân vaøo khoaûng troáng naøy,chaân ñi giaày khoâng theå cho lọt,quyết định bỏ đôi giầy,cuõng may sáng nay trong luùc voäi tôi khoâng mang giaày lính maø mang giaày thöôøng.Hằøng ngaøy côûi ñoâi giaày chæ caàn ñaïp goùt ruùt chaân laø xong, nhöng trong theá ñöùng treân nhöõng oáng saét, gioù thoåi maïnh, baát cöù ñoäng taùc naøo cuõng ñeàu khoù khaên,nếu thay đổi thế bám làm maát thaêng baèng söùc gioù seõ cuoán huùt ra ngoaøi.Tôi duøng nhöõng oáng saét laøm ñieåm töïa ñeå giöõ goùt giaày, từ từ ruùt chaân. Đoâi giaày cuoán huùt theo luoàng gioù.Bây giờ hai bàn chân thấy nhẹ nhàng,thoải mái.Tôi gồng cứng đôi tay ñeå co chaân leân cao nheùt vaøo keõ hôû, quaù chật heïp,phaûi löïa chieàu ñeå chaân loït vaøo trong.Toâi phải ngưng lại nhiều lần vì kiệt sức.Một lúc sau đã cho một chân lọt vào và tieáp tuïc ruùt chaân kia lên.Thật là khó khăn,kẽ hở quá hẹp lại bị cấn bởi những thanh sắt nằm ngang , dọc , nên rất khó.”tiến thoái lưỡng nan,”bây giờ muốn rút chân kia ra cũng không được.Lúc này trông tôi như con Nhái,chân co chân duỗi đang bám vào nhánh cây.
Loay hoay rất lâu,cố chiụ đựng đau buốt để bẻ hai bàn chân xoay ngang lựa chiều mới cho được hai chân lọt vào kẽ .Toâi coá gaéng nheùt chaân xuoáng saâu hôn nhöng nhöõng thanh saét ñaõ caán ôû oáng chaân, thænh thoaûng truïc saét chỗ nhét đôi chân di chuyeån vaø xoay troøn nhö muoán nghieàn nát.Tôi caén raêng chòu ñöïng,nếu có bị dập đôi chân mà giữ được mạng thì không còn lựa chọn . Moät luùc sau caûm giaùc teâ daïi, coù leõ vì vaäy maø thaáy ñôõ ñau ! Đây là thế “bám” mà tôi phải chiụ đựng để cứu mạng mình.
Trong suoát thôøi gian coá gaéng nheùt chaân vaøo keõ hôû, khoâng nhìn nhöõng ngöôøi baùm chung quanh,baây giôø thấy tạm “an toàn”nhìn ra phía sau, ngöôøi lính baùm ôû phía thaân maùy bay khoâng coøn nöõa, oâng ñaõ rôùt töø luùc naøo tôi khoâng bieát! Giöõa söï soáng vaø söï chết thaät quaù mong manh.
Trong hoäc ñöïng baùnh ñaùp coøn laïi ba ngöôøi, toâi ôû giöõa, phía trong goùc moät ngöôøi, phía goùc ngoaøi moät ngöôøi . anh naøy maëc ñoà bay, anh keït ôû phía ngoaøi cho neân phaûi chòu söùc gioù raát maïnh nhöng anh khoâng rớt.Khoâng bieát laøm sao maø anh coù theå chui ngöôøi qua keõ hôû giöõa nhöõng truïc saét vaø thaønh maùy bay? Anh chui qua tôùi thaét löng, hai chaân đưa ra beân ngoaøi maùy bay, anh naèm nghieâng gioù thoåi maïnh ngöôøi gaäp laïi hình chöõ V, choã eo buïng cuûa anh ñöôïc moät truïc saét giöõ laïi neân gioù khoâng theå cuoán anh ñi. Anh ngước maét nhìn, toâi nhìn anh laéc ñaàu, yù muoán cho anh bieát chaéc toâi khoâng soáng noåi coù theå rôùt baát cöù luùc naøo, anh ñöa tay ra daáu nhö muoán chia seû.Chuùng toâi ôû gaàn nhau nhöng chaúng giuùp ñöôïc gì, nếu đưa tay ra có thể nắm lấy tay anh, một động tác dễ dàng vậy mà không thể làm được trong lúc này.Quay ñaàu qua höôùng phaûi nhìn vaøo trong goùc, anh lính naøy ñang nhìn toâi, anh mæm cöôøi khi thấy tôi quay lại. Luùc ñoù toâi rất khoù chòu, luùc naøy maø coøn cöôøi! Boä khoâng sôï chết ? hay anh ñaõ vöôït qua söï sôï haõi ! Choã anh baùm laø ôû trong goùc cho neân anh coù nhieàu ñieåm töïa cuõng nhö ñôõ gioù hôn phía ngoaøi, thænh thoaûng thaáy anh ñoåi theá baùm, vai anh coù theå döïa vaøo böùc töôøng keá bên cho neân troâng anh coøn khoûe.
Vẫn trong gía lạnh và gío.Nhìn xuoáng höôùng döôùi chaân, thaáy toaøn laø nuùi röøng moät maàu xanh, thænh thoaûng laïi thaáy moät vuøng bieån,có những lúc bị che phủ bởi áng mây.Tôi là người rất nhát khi đứng trên cao,thế mà lúc này ao öôùc mình coù mang duø! neáu coù duø laø bung ngöôøi ra ngoaøi lieàn.Trong luùc tuyeät voïng con người thường ao ước những điều không thể.
Caøng luùc caøng laïnh gioáng nhö mình ñang ôû trong tuû ñaù, coäng theâm söùc gioù, ngöôøi tê cóng,ráng nắm, mở bàn tay cho máu lưu thông.Cảm thấy yeáu daàn.Bây giờ khoâng thaáy sôï chết nhö luùc ban ñaàu, thôøi gian ñaàu toâi coá gaéng duøng söùc ñeå thoaùt khoûi caùi cheát , baây giôø laïi chæ sôï moät ñieàu, neáu mình cheát maát xaùc ngöôøi thaân khoâng bieát mình ôû ñaâu? Soáng cheát ra sao? Chæ vôùi yù nghó ñôn giaûn nhö theá maø laøm taêng yù chí phaûi soáng. Tôi caén maïnh hai haøm raêng ñeå choáng laïi cái gía lạnh và söï meät moûi.
Đầu óc miên man trong tiếng nổ đều của động cơ ... Laïi ñieàu mong öôùc khaùc hiện ra trong trí, nếu coù ñöôïc sôïi daây ñeå coät tay mình vôùi truïc saét cho đỡ phải duøng söùc , hay coù caùi nòt ñeo suùng ñeå móc người vaøo oáng saét thì đỡ cho đôi tay. Nhöõng ñieàu öôùc thaät bình thöôøng nhưng làm sao coù được ôû nôi đây!Trong lúc tuyệt vọng con người luôn mong chờ một phép lạ.
Đang suy nghĩ miên man…Chôït nhôù tôùi sôïi daây thaét löng.Mừng lắm ! Tôi duøng moät tay khoùa thaät chaët vaøo oáng saét, coøn tay kia môû daây thaét lưng .Suùt daây ra khoûi löng quaàn, gioù thoåi maïnh laøm sôïi daây cuoán theo gioù nhö ñang caàm moät con raén ,tôi nắm chặt chæ sôï rôùt . Suy nghó moät hoài chöa bieát coät caùch naøo! môùi ñaàu toâi coät chaët moät tay vaøo oáng saét, nhöng khoâng thaáy ñôõ, ngöôøi vaãn ngaû ra phía sau, cánh tay đau buốt bầm tím vì máu không lưu thông.Laïi thaùo ra vaø nghĩ cách coät coå vaøo oáng saét, nhö theá sợi dây đỡ phía sau gáy sẽ giaûm söùc chòu cuûa hai caùnh tay!Duøng tay ñang bám caàm moät ñaàu daây, coøn tay kia caàm moät ñaàu voøng qua coå vaø oáng saét.Coá gaéng ñuùt ñaàu daây vaøo loã khoùa nhöng daây löng khoâng ñuû daøi , ngang tầm cổ không có chỗ cột, phải cột chéo lên hướng trên nên rất khó.Raùng goàng keùo ngöôøi saùt vaøo thaønh maùy bay cho khoaûng caùch heïp laïi. Khi keùo ngöôøi saùt vaøo thì khoâng nhìn thaáy loã khoùa , chæ coøn caùch duøng tay rôø tìm. Đaõ maáy laàn cho ñaàu daây vaøo ñöôïc oå khoùa nhöng khoâng ñuû chaéc laïi tuoät ra. Neáu ôû döôùi ñaát chæ caàn moät phuùt laø khoùa ñöôïc, nhöng nơi đây bất cứ động tác nào cũng rất khó khăn .Tôi phải ngöng laïi nhieàu laàn để lấy söùc. Sau moät hoài lâu đã cho ñaàu daây vaøo ñöôïc oå khoùa,tôi coá gaéng sieát thaät chaët ,neáu bị sút ra ngöôøi ngaû ra phía sau chắc chắn gioù seõ cuoán hút ra khoûi maùy bay.Baây giôø sôïi daây thaét löng ñaõ ñôõ phía sau coå, neân hai caùnh tay cuõng giaûm ñöôïc söùc naëng , toâi caûm thaáy deã chòu.
Nhìn qua ngöôøi baùm phía ngoài .Anh lính maëc ñoà bay vaãn khoâng coù gì thay ñoåi, gioù cöù thoåi ngöôøi anh gaäp vaøo truï saét khoâng theå naøo cuoán anh ra ngoaøi , nhöng anh phaûi chòu gía laïnh và gío rất mạnh vì hai chaân đưa ra ngoaøi maùy bay. Thaáy tôi quay laïi anh ngöôùc maét nhìn gaät ñaàu, chaéc anh muoán noùi chuùc möøng vöøa coät xong sôïi dây! Vaäy laø anh naèm theo doõi töøng cöû chæ cuûa toâi!Xoay ñaàu vaøo höôùng trong , anh lính baùm ôû trong goùc troâng coøn khoûe, anh laïi mæm cöôøi,laàn naøy toâi thaáy deã chòu vôùi nuï cöôøi cuûa anh .Có lẽ trong cuộc sống anh không có đau khổ! Anh dễ dàng có một nụ cười dù ở bất cứ hoàn cảnh nào,sự chết kế bên mà nụ cười vẫn còn! Anh may maén baùm ôû trong goùc sát trên trần nên ñôõ gío và coù theå thay ñoåi theá baùm .Baây giôø ngöôøi anh coøn ñöôïc cuoán theâm moät sôïi daây voøng töø coå xuoáng naùch luoàn qua oáng saét . Vaäy là thôøi gian toâi loay hoay coät sôïi daây cuõng khaù laâu! Luùc thaùo sôïi dây thắt löng chöa thaáy anh coät gì, chaéc anh nhìn thấy toâi cột và laøm theo ! Nhöng khoâng bieát anh kieám sôïi daây naøy ôû ñaâu? Quaû laø moät söï may maén cho anh.
[ Vieát tôùi đây toâi xin giöõ moät chuùt bí maät, bôûi vì toâi muoán tìm laïi ngöôøi lính naøy . Sôïi daây naøy chæ coù toâi vaø anh bieát. Xin bạn ñoïc thoâng caûm.]
Người tôi yeáu daàn, toaøn thaân ñang ñi vaøo traïng thaùi maát caûm giaùc, nhieàu laàn muốn buoâng lỏng đôi tay vì quaù kieät söùc, không còn lực để giữ người sát vào thành máy bay. Mỗi lần tính buông tay,laïi nghó ñeán ngöôøi thaân.Tôi tự nhủ ,Trực ơi ! Cố gắng lên ! Ráng lên ! Máy bay sắp đáp ! Không thể chết như thế này...
Âm thanh của ñoäng cô noå ñeàu , đang đẩy một khối sắt lớn và hàng trăm con người lướt qua những đám mây . Đất trời bao la,con người quá nhỏ bé.Toâi cảm thaáy nieàm tin vaøo Thöôïng- Ñeá lúc này raát maõnh lieät, xin Chuùa haõy cöùu con, xin Chuùa haõy thöù tha nhöõng loãi laàm...Toâi muoán doïn mình tröôùc khi ra ñi. Trong cuoäc soáng taâm linh toâi löôøi laém, thôøi gian laøm vieäc ôû Ñaø-Naüng chæ ñeán nhaø thôø ñöôïc vài laàn. Thöôïng Ñeá ban cho moät ngaøy 24 tieáng nhöng khoâng daønh cho Ngaøi một giây phuùt . Giôø ñaây gaàn keà vôùi cái cheát môùi nghó đến Ñaáng Cöùu Theá. Toâi tieáp tuïc caàu xin vaø ñoïc kinh nhöng chaúng coù thöù töï gì, moãi kinh chæ ñöôïc vaøi caâu.Tôi caàu xin Thiên Chuùa roài Meï Maria, rồi xin caùc Thaùnh, nhôù teân Thaùnh naøo là caàu xin Thaùnh ñoù,mong raèng cácù Thaùnh giuùp mình !Vẫn coøn nhôù roõ oâng Thaùnh cuoái cuøng toâi caàu xin laø thaùnh Martin, moät vò Thaùnh ngöôøi da ñen, khi coøn soáng Ngaøi luoân luoân ñeán vôùi nhöõng con ngöôøi ñau khoå, beänh taät. Lúc coøn đi học thænh thoaûng ñeán nhaø thôø St Thomas (nhaø thôø Ba Chuoâng) ôû Tröông Minh Giaûng, nôi ñaây nhieàu ngöôøi caàu xin Ngaøi vaø ñaõ ñöôïc toaïi nguyeän.
Sau moät hoài caàu nguyeän töï nhieân caûm thaáy an taâm , ngöôøi caûm thaáy nâng nâng deã chòu , một sự bình an và hoàn toàn phó thác . Moät ñieàu duy nhaát trong ñaàu laø neáu chết xin cho xaùc vaãn dính ôû choã naøy ñeå thaân nhaân toâi bieát.Đöa tay rôø choát khoùa cuûa daây nòt vaø xieát chaët laïi .Sôïi daây thaét löng baây giôø laø vaät giöõ thaân xaùc toâi.
Nhìn xuoáng höôùng chaân vaãn moät maàu xanh cuûa röøng nuùi, thænh thoaûng che khuaát bôûi nhöõng ñaùm maây,rồi lại thấy màu xanh đen của biển .Sức ngöôøi có hạn,ñuoái daàn, khoâng bieát coøn chòu ñöïng ñöôïc bao laâu ? Khi naøo thì maùy bay ñaùp?Hy voïng maùy bay saép ñeán Saøigoøn ! Cố lên ! hãy cố lên nghe Trực ! Ráng lên! Một chút nữa máy bay sẽ đáp !Tôi đang lừa dối tôi để tăng thêm sức kéo dài sự sống mong manh.Tôi cảm thấy thời gian trôi qua qúa chậm.Bỗng! naûy ra yù nghó muoán baùo cho Phi coâng vaø phi haønh ñoaøn bieát laø coù ngöôøi ñang baùm ôû nôi đây, may ra hoï ñaùp xuoáng moät nôi gaàn hôn Sài-goøn! Caùi truïc choã nheùt hai chaân thænh thoaûng di chuyeån qua laïi.Đưa tay caàm caùi truïc, heã di chuyeån thì toâi keùo ghì laïi , caùi truïc giaät maïnh hôn làm chaân ñau buoát.Laïi hình dung ôû trong maùy bay moïi ngöôøi ñöôïc ngoài thoaûi maùi an toaøn, khoâng ai bieát beân ngoaøi chuùng toâi ñang choáng choïi vôùi caùi cheát töøng giaây,từng phuùt.Nhưng đâu ngờ ! Chính chiếc máy bay cưu mang chúng tôi cũng đang gặp nguy, không biết có về tơí Sài gòn!
Tôi cố tìm moät vaät gì cöùng ñeå goõ vaøo thaønh maùy bay, nhöng trong ngöôøi chaúng coøn thöù gì. Suùng M.16 boû laïi trong xe, coøn suùng colt-45; laän sau löng rôùt luùc naøo khoâng hay , nhôù tôùi queït zippo nhöng cuõng khoâng coøn, ñöa tay rôø tuùi aùo ngöïc caùi bôùp giaáy tôø caù nhaân cuõng maát,tuùi aùo beân kia vaãn coøn moät ít tieàn. Nhôø soá tieàn naøy khi töø Taân Sôn Nhaát ñoùn xe veà nhaø, ñaõ taëng anh xe oâm coøn hôn tieàn coâng cuûa anh.
Vẫn cái cảm giác tê,đau buoát trong giá laïnh vaø aâm thanh noå ñeàu cuûa ñoäng cô ,toâi rôi vaøo traïng thaùi luùc tænh, luùc meâ,cöù nhö theá thôøi gian nặng nề trôi qua.Những hình ảnh người thân yêu trong gia đình, những bạn bè thời còn đi học,cho đến những người bạn trong quân ngũ,ôi ! Bao kỷ niệm trở về trong trí như một khúc phim...Nét mặt kinh hoàng,sợ hãi,ánh mắt lạc thần của Tâm lại hiện về...Tôi chợt nhớ tới Trân,một người bạn thân của Tâm đã di tản vào Sài Gòn gần một tuần nay.Không biết bây giờ Trân ở đâu?
Có một lần Tâm mời tôi đến dự Sinh Nhật của cô.Thú thật tôi không thích những buổi họp mặt của các cô cậu học sinh,nên tìm cách từ chối,nhưngTâm không tha:Anh không có gia đình ở đây,không bận bịu vợ con, và ngày Sinh Nhật không trùng giờ làm việc,thì không có lý do gì anh không thể đến.Thấy tôi bị lật những”bài tẩy”.Tâm nói tiếp: Anh ráng đến nhé!Em sẽ có qùa cho anh.
Tuần lễ qua nhanh,hôm nay là ngày Sinh Nhật của Tâm.Khi tôi đến thì thấy đã đông người.Có mấy chàng mặc đồ Không Quân,còn lại là các bạn học của Tâm.Tôi đến bắt tay Tuấn,nói nhỏ:hôm nay cậu là “chú rể”!Tuấn cười,nếu được thì còn gì bằng.Đang nói chuyện thì Tâm đến chào và mời tôi uống nước.Đi sauTâm là cô bạn.Tâm giới thiệu:Anh Tuấn thì Trân qúa quen rồi.Còn đây là anh Trực bạn của anh Tuấn và cũng là bạn của Tâm.Còn đây là Trân bạn rất thân của em.Cũng xin bật mí cho anh biết Trân hát rất hay,chút nữa các anh sẽ được thưởng thức,chưa hết:Cô này có “bệnh”hay khóc nên anh phải cẩn thận.Tôi nói cho vui:Thế thì anh hân hạnh có thêm việc làm. Chúng tôi cười vui hoà trong tiếng nhạc.Tôi quen Trân từ ngày đó.
Cách nay gần một tuần,tôi đưa Trân ra sân bay để vào SaìGòn.Hôm đó cũng có Tâm.Chúng tôi nói chuyện vui vẻ,tất cả ba người đều nghĩ chỉ thời gian ngắn ĐàNẵng sẽ trở lại sinh hoạt bình thường.Cứ xem như Trân vào SG chơi vài tuần cho nên chúng tôi cũng chẳng hỏi nơi ở của nhau,chỉ nghe Trân nói vào SG ở nhờ nhà Bác ít ngày rồi tính sau.Trân không rành SG,nghe nói người bác ở Trương Minh Giảng.Thế rồi chúng tôi chia tay,hẹn ngày gặp lại.Nhưng không ngờ đây là buổi chia tay cuối cùng của chúng tôi.
Laïi ñöa tay xieát chaët caùi khoùa daây nòt duø ñaõ xieát chaët heát côõ . Neáu khoâng nhôø sôïi daây ñôõ ôû coå, khoâng bieát tôi coøn ñuû söùc ñeå giữ cái thân xác nặng nề này không!Người nặng triũ,muốn cởi bỏ cái áo Giáp cho bớt nặng,nhưng nếu bỏ áo Giáp sẽ bị lạnh hơn,và sợ không còn đủ sức để lấy áo ra khỏi người.Suy nghĩ một hồi,tôi không dám cởi bỏ cái áo Giáp.
Đã qúa mệt, guïc ñaàu vaøo thaønh maùy bay, khoâng còn muoán nhìn nhöõng gì chung quanh. rồi toâi lòm điû trong tiếng nổ đều của động cơ...Thôøi gian troâi qua khoâng bieát ñaõ lòm trong giaác nguû bao lâu? Khi giaät mình thöùc giaác,raát hoaûng sôï vì töø naõy giôø mình ñaõ nguû! Khoâng kieåm soaùt được theá baùm ! sao mình khoâng rớt ? Voäi ñöa tay rờ nuùt khoùa cuûa sôïi daây .
Sau giaác nguû người caûm thaáy tænh taùo hôn.Laøm nhö coù baøn tay voâ hình ñã đỡ và trôï löïc? Ngöôøi thaáy nheï nhaøng không phải dùng sức giữ người ép sát vào thành máy bay.Cho ñeán baây giôø toâi cuõng khoâng thể giaûi thích ñöôïc! Chæ tin ñoù laø pheùp laï, Thöôïng Ñeá ñaõ cöùu toâi, Thaùnh Martin ñaõ nhaän lôøi caàu xin . Neáu khoâng tin laø pheùp laï, thì trong giaác nguû mất “tự chủ” , söùc naëng cuûa ngöôøi toâi sẽ bị chuøng xuoáng, duø coù daây ñôõ ôû sau coå, khoâng theå coøn thẳng lưng giữ người sát vào thành máy bay...Hay các bạn “linh thiêng”đã trợ lực cho tôi!
Nhìn qua ngöôøi lính trong goùc, ñaàu anh cuùi guïc vaøo thaønh maùy bay, anh khoâng nhìn toâi.Tôi quay ra höôùng ngoaøi anh lính maëc ñoà bay vaãn naèm ñoù, anh cố ngöôùc maét nhìn, troâng anh rất meät da anh tái mét,cái lạnh đã làm anh tê cứng.
Khoâng bieát khi naøo maùy bay ñaùp !Caûm thaáy ñaõ bay laâu laém , nhöng khoâng bieát tôùi vuøng ñaát naøo! Hy vọng đã qua Nha Trang ! vậy là sắp về tới Sài Gòn ! Ráng lên ! Mình ráng lên ! Tôi lại lừa dối tôi để tăng thêm sức và cho mình thêm hy vọng cố kéo dài sự sống .
Tiếng động cơ vẫn nổ đều, gío và lạnh làm người tê cứng,tôi cảm thấy máu mình như muốn đông lại và mất dần sự sống.Đôi tai ñau buoát ,đầu như muốn nổ tung ,töùc ngöïc khoù thôû, raùng laáy hôi thaät saâu ñeå eùp leân hai loã tai cho ñôõ đau.Toâi caûm thaáy muõi chảy nöôùc,queït leân caùnh tay thaáy toaøn laø maùu , maùu chaûy töø trong muõi, toâi ñaõ bò söùc eùp ñeán noãi maùu muõi chaûy ra.Lại coá gaéng eùp hôi leân loã tai, chống buốt nhöùc, neáu tình traïng này keùo daøi mấy phút nöõa chaéc tôi khoâng chòu noåi.Miệng khô đắng trong hơi thở mệt nhọc.Tôi nghĩ chắc mình sẽ chết...Ít phút sau thaáy đỡ gioù vaø hôi toái, nhìn xuoáng döôùi chaân thaáy caùi naép đáy hộp ñaõ ñoùng laïi nhö luùc maùy bay ñaùp ôû Ñaø-Naüng. Möøng quaù! Tôi nhìn anh lính maëc ñoà bay thaáy anh naèm baát ñoäng, nhìn kyõ thaáy maùu töø muõi mieäng cuûa anh chaûy ra. Trôøi ôi! Anh ñaõ chết ! Anh ñaõ cheát vaøo giaây phuùt cuoái cuûa chuyeán bay, anh cheát vì caùi naép ñaùy ñoùng laïi vaø keïp ngöôøi anh. Quay vaøo höôùng trong, ngöôøi lính trong goùc ñang nhìn toâi vaø vaãn khoâng bieát gì xaûy ra cho anh lính baùm ôû goùc ngoaøi. Toâi chæ xuoáng döôùi chaân cho anh bieát naép hoäc ñaõ ñoùng vaø ra daáu baùo cho anh bieát ngöôøi lính baùm phía ngoaøi ñaõ cheát. Khoâng bieát anh coù hiểu ý tôi không? Nhöng thaáy anh gaät ñaàu.Nhìn sang beân anh lính bò keïp chết ,bây giờ những dòng máu tươi đã thấm ướt cả vai aó . Chæ moät thôøi gian ngaén tröôùc ñaây anh coøn ñöa maét nhìn toâi,chuùng toâi nhìn nhau ñaày thoâng caûm, muoán chia seû, an uûi nhau trong luùc tuyeät voïng nhất. Toâi vaø anh chöa bao giôø gaëp nhau, chæ gaëp nhau trong chuyeán bay ñònh meänh naøy .Bây giờ anh đã ra đi, đây là sự mất mát đau buồn lớn cho gia đình anh…Nhưng dù sao những người thân,người bạn cũng đưa anh đến nơi an nghỉ,thắp cho anh một nén nhang, đắp cho anh một nấm mồ.Còn những người trong chuyến bay đã ra đi trước anh,thân xác họ nằm lạnh lẽo cô đơn đâu đó trên mảnh đất đầy tang thương ! Hay lạnh lẽo chìm sâu trong lòng biển!Đang suy nghó miên man thì maùy bay va chaïm maïnh,nhìn ra höôùng baùnh ñaùp thaáy maët ñaát chaïy vun vuùt , möøng quaù! Maùy bay ñaõ ñaùp .Toâi voäi côûi daây coät ôû coå, ruùt chaân ra khoûi nhöõng oáng saét vaø ñöùng xuoáng ñaùy hoäp. Tất cả những động tác trên chỉ làm trong ít phút ,có lẽ vì quá vui mừng.
Nhìn ra ngoaøi vẫn thaáy maët ñaát chạy vút ra sau ,tôi quay ñaàu vaøo trong góc noùi lôùn: Maùy bay ñaùp roài, vaø ra daáu cho anh ñöùng xuoáng, nhöng anh vaãn baùm chặt ôû ñoù vaø chöa daùm côûi dây.Coù leõ anh sôï ñaùy hoäp lại môû ra thì nguy!
Caùi naép ñaùy khoâng theå ñoùng chaët vì keïp ngöôøi lính cho neân coù moät keõ hôû , toâi chui nửa ngöôøi ra khoûi maùy bay hai tay baùm vaøo truïc ruùt baùnh ñaùp. Maùy bay vaãn coøn toác ñoâï nhanh treân phi ñaïo. Luùc thöôøng baùm nhö theá naøy cuõng thaáy choùng maët, nhöng ñoái vôùi toâi luùc naøy laø caûm giaùc khoan khoaùi, vui mừng không tả siết . Toâi ñaõ ñöôïc soáng , toâi ñaõ ñöôïc trôû laïi thaønh phoá thaân yeâu maø toâi ñaõ lôùn leân ôû ñaây, luùc ôû thaønh phoá naøy khoâng thaáy gì ñaëc bieät, nhieàu luùc coøn caûm thaáy chaùn chöôøng vì nhöõng sinh hoaït ồn ào . Nhöng baây giôø toâi thaáy yeâu maûnh ñaát naøy voâ cuøng,caûm thaáy yeâu thích nhö vöøa tìm laïi ñöôïc baùu vaät ñaõ maát. Thaønh phốù naøy noù ñaõ cöu mang toâi vaø nhöõng ngöôøi thaân thöông cuûa toâi .Toâi ñaõ heùt lôùn! Caûm taï Chuùa ñaõ cöùu con, ñaõ cho con ñöôïc soáng.
Nhìn ra phía ñaàu caùnh, thaáy xe cöùu thöông, xe chöõa löûa, vaø vaøi chieác Jeep chaïy song song vôùi maùy bay. Coù vaøi ngöôøi ngoài treân xe Jeep ñöa tay chæ veà höôùng toâi. Maùy bay töø töø giaûm toác ñoä roài ngöøng haún ,maùy bay vöøa ngöøng laø tôi buoâng ngöôøi xuoáng ñaát. Coù leõ toâi laø ngöôøi rôøi khoûi maùy bay ñaàu tieân!Đöùng khoâng vöõng, ngöôøi chao ñaûo, maét hoa leân, caû baàu trôøi tối sập...
Mô maøng vaø nghe nhieàu tieáng noùi, môû maét ra thaáy chung quanh mình nhöõng ngöôøi lính quaân y , và nhà báo.Toâi töï hoûi mình vaãn coøn soáng aø!
Tôi vẫn nhớ một câu nói của nhà báo:Máy bay cán người và bám cánh máy bay,nghe như chuyện khôi hài, nhưng trong chiến tranh VIETNAM điều đó đã xảy ra.
Suoát bao naêm troâi qua moãi khi nghe tieáng maùy bay , ngước leân baàu trôøi nhìn maùy bay ñang löôùt mình trong những áng mây. Nhöõng hình aûnh kinh hoaøng, ñau thương , những ánh mắt thay lời vĩnh biệt laïi trôû veà trong toâi.
Như một nén hương muộn màng tạ lỗi đến các bạn đã vĩnh viễn ra đi.
Ñaây laø chuyeán bay World Airways Boeing 727, töø Ñaø-naüng vaøo Saøi-goøn tröa ngaøy 29 thaùng 03 naêm 1975.
-Phi haønh ñoaøn cho bieát maùy bay ôû cao ñoä 10,000 feet (3km).
-Thôøi gian bay maát 90 phuùt töø Ñaø-naüng vaøo Saøi-gòn.
Traàn Ñình Tröïc
Quaân Caûnh 101, Sö Ñoaøn I Khoâng Quaân Chuyenbaykinhhoang@hotmail.com
hy vọng gặp lại người cùng sống sót trong hộc chứa bánh đáp.
Ba mươi lăm năm,niềm đau cũ
Một thoáng hiện về nỗi xót xa…
Vòng tay nới lỏng, trong giá lạnh
Ánh mắt lạc thần,giữa chốn không
Đôi môi khép kín,lời vĩnh biệt
Tiếng thét hãi hùng, tiễn em đi
Hồn ai linh thiêng,làn gió nhẹ
Thổi vào mảnh đời bớt khổ đau...
****** 29-03-2010 TDT



LÔØI NOÙI ÑAÀU
Ba möôi lăm naêm laø moät thôøi gian raát daøi . Nhöng trong cuoäc soáng coù nhöõng bieán coá xaûy ra; khó có theå phai môø . Vaâng!
Ngaøy 29-03-75. Toâi laø moät ngöôøi lính treû ñang phuïc vuï trong Ñaïi Ñoäi Quaân Caûnh taïi Phi tröôøng Ñaø Naüng.
Ngaøy 29-03-75, Phi tröôøng boû ngoû. Moïi ngöôøi ñeàu tìm caùch di taûn nhöng phöông tieän khoâng coøn. Trong nhöõng giaây phuùt tuyeät voïng! Boãng moät chieác Boeing 727 xuaát hieän ôû ñöôøng phi ñaïo. Nhö laø vò cöùu tinh. Haøng ngaøn ngöôøi ñaõ chaïy theo maùy bay .Và tôi may maén ñöôïc moät choã...
Ba möôi lăm naêm qua, toâi chæ keå veà chuyeán bay cho ngöôøi thaân, hoaëc baïn beø. Moät soá baïn đề nghị toâi neân ghi laïi nhöõng gì xaûy ra trong chuyeán bay maø toâi laø nhaân chöùng. Đaõ nhieàu laàn toâi muoán ghi laïi chuyến bay kinh hoaøng naøy, nhöng nhöõng hình aûnh ñau thöông, söï sôï haõi laïi trôû veà neân toâi khoâng muoán vieát.
Moät hoâm, trong böõa tieäc coù ngöôøi bạn ñang soáng ôû Myõ, khi nghe keå veà chuyeán bay, anhï noùi ñaõ ñöôïc ñoïc nhưng không nhớ tựa cuốn sách, hình nhö “Tears in the rain”? Toâi lieân laïc vôùi ngöôøi quen ôû beân Myõ tìm duøm . Sau moät thôøi gian ngöôøi baïn göûi cho toâi cuoán (Nöôùc maét tröôùc côn möa, Tears before the rain) cuûa Larry Engelman . Toâi caàm cuoán saùch trong tay. Möøng laém! Khoâng ngôø coù ngöôøi ñaõ vieát veà chuyeán bay. Nhöng khi ñoïc xong ,không thấy tác giả nói đến những người bám trong hộc chứa bánh đáp …Một thiếu sót lớn viết về chuyến bay này.
Nhìn cuoán saùch xuaát baûn qúa laâu. Toâi nghó khoù coù theå lieân laïc ñöôïc vôùi taùc giaû. Nhưng không ngờø ! Chỉ thời gian ngắn tôi ñaõ lieân laïc ñöôïc.
Thöa ñoïc giaû: Toâi chöa bao giôø vieát . Toâi chỉ coá gaéng ghi laïi taát caû nhöõng gì toâi ñaõ traûi qua trong chuyeán bay World Airways Boeing 727, vaøo ngaøy 29 thaùng 3 naêm 1975, töø Ñaø Naüng bay vaøo Saøi Goøn.
Maùy bay caùn ngöôøi vaø baùm caùnh maùy bay. Nghe nhö chuyeän khoâi haøi . Nhöng trong chieán tranh Vieät Nam ñieàu ñoù ñaõ xaûy ra.
Nhö moät neùn höông muoän maøng taï loãi ñeán caùc baïn ñaõ vónh vieãn ra ñi.
Hy vọng sẽ tìm gặp được người cùng sống sót trong hộc chứa bánh đáp.


A FRIGHTFUL FLIGHT (from Da Nang to Saigon, 29th March, 1975)     




On 28th, March, 1975, at the end of a working day, I was drinking coffee with a friend in the army camp. The airport lit up. Bars opened and served customers as usual. Popular love songs sounded from a gramophone. Suddenly, a huge blast shook all tables and chairs around. People laid downwards automatically. Da Nang airport used to be shelled by enemy’s artillery. Soldiers got used to with cannon everyday. When the explosion stopped, everything was back to normal.
However, 15 minutes after that, more and more explosions and blasts happened continuously. I asked a friend why they shelled too much today, so differently from some other shooting before. With those words, we waved goodbye and returned to work. 
When I was speeding along the airport on my Honda motor, a flash lit up with a huge explosion after that. I fell over frontward into the sewerage. My body didn’t get any wound but was so acutely painful. The sewerage was so humid, although there was no water in it. I intended to climb up to the street but a sharp explosion blew up very near my position, stone and soil spitted out into a man. The soldier wearing flying suit ran fast and fell over frontward on me. His motorbike fell across the sewerage. I helped him to stand up. “Are you ok?” – I asked. He shook his head. Maybe he was fine! Luckily, I was standing inside the sewerage. 
I could only see the dim streetlights. The airport was on fire. In the dark night, we could see some columns of smoke blazing up to the sky. After a while, when explosions were fading away, the pilot glanced at the watch, he said there were so many explosion that day. “I must return to the Unit as soon as possible, if we do not take off early to stop them, then we will suffer all consequences.” – He jumped out of the sewerage and pull up the motorbike. I helped him. He said goodbye and speeded up to the army camp.           
Just when I jumped out of the sewerage, there was a sudden big shout. “Hands up!!!” – I turned round and saw someone was pointing the gun at me. It was so dark, but I still recognized that was a friend. He was going on patrol, also trying to avoid the explosions. He hid near my position about 20m. He heard my conversation with the pilot. He stood up. He thought: “Đề-lô”. Immediately, he intended to shoot. I was so lucky when he didn’t do that so soon. He smiled at me: “I thought you were Đề-lô!” I said: “If you shot, you will regret all your life!”




This man was a classmate in a military training course in Bien Hoa Airport. Since he was tall and handsome, classmates asked him to become the commander of the course company. At first, he rarely smiled. Others thought that he tried to be strict with brothers. In fact, he kept that face as he lost a front tooth. When brothers knew that, they gave him a new name: “Sún Kiến” (loosing tooth Kiến). He was very unpleasant with that ugly name. After 3 training months, the name Sún Kiến went after him. Many friends only remembered that nickname. They forgot his real name. 
After the explosions, people moved around hurriedly. The airport was in very big fire. Fire trucks, ambulances, police cars were so busy. I ran to the fire. Firemen were trying to put out the fire. It would take a long time to control the situation. There would be some wounded soldiers. I had to figure out how to help. This was not my period of duty. But I need to do something to help...
It was nearly 12:00pm when I returned the office. Our bomb shelters are fairly strong. When explosions happened, everybody jumped inside to hide. They moved out when the blasts faded away. I looked at my watch; it was nearly 3:00am. I was so tired and sleepy then I fell asleep unconsciously immediately then. When I woke up, dawn was coming. There was no one left inside the shelter. I ran up to the office, no one went to work. My Honda motor disappeared. I just thought that a friend took it to go somewhere buying cigarettes. I walked towards the airport about 500m, and then I saw no one in the military camp. There was something strange happening? I walked hurriedly towards the gate; a friend looked at me surprisingly. “Why are you here? They left all at midnight!” – Then I discovered that my entire Unit evacuated. My friend still stayed here because his family was in Danang. I said goodbye to him, ran back to the office. I saw an old Honda on the pavement when passing the military camp. I tried. Luckily, its engine still worked!
As usual, the camp was very dynamic and active. That day, everyone was evacuated. Coffee shops closed, we used to stay here to enjoy music and coffee after working. Shop owners also competed with each other by finding so good music and incredible sound system to attract customers. 
Returning back the office, I opened cabinets to take some necessary things, including the M16 and some cartridge-clips. In working days, M16 was boring. But today, I felt safer when holding it. 
I ran to the other side of the airport. On the borderline, I saw no one. So surprised! Were all people evacuated in just some hours? I tried to run faster. At the end of the runway, there were so many people concentrated on the parking lots. I continued running to the main office of my Unit. 
There was no explosion at that time but gun shot was blasting somewhere. I heard the plane’s engine sound, when there appeared 3 helicopters on the sky. Two of them were fairly high away, when the third was moving some rounds, trying to find the landing position. I stopped the motor, looked forward the planes. I just hoped that it would land near my position. That plane was turning over. Suddenly, a burst of gunfire shot up from the parking lots. The plane staggered. I thought it got a gunshot. Immediately then, a salvo of rocket shot back, followed by incredible big explosions. The plane took off and all of them went away.

I ran into the runway, moved around all parking lots. There were all out of order planes. Some technicians were trying to repair a helicopter. Many people were crowded and waiting outside. I was not so tolerable. I crossed all offices around the runway, saw a big mess, furniture was thrown around. I ran towards the gas station, hoped that a plane would pass by for gas. Luckily, just about tens of minutes, a helicopter full of people landed. People on the plane pointed their guns at us and made signs for us to stand still or they would shoot at us if we approached the helicopter. We also pointed out guns at the, people glowered at each other but no one shot. A fuel soldier ran towards the helicopter and stared pumping gas for it. He was pulled up to the board very difficultly as the plane was full of people inside. Some people took a risk trying to stick to the landing skids. The helicopter took off. The air was filled with dust and sand. It was so overloaded to take off completely. It flew up a while and fell down in the air. Many bodies were thrown out. Some people who just fell down immediately stood up and try to hang on to the skids again. More and more people appeared. The helicopter would be in danger if it couldn’t have taken off immediately. The pilot tried all his best to make the aircraft fly up to some more meters high. I remembered that the helicopter was spinning around so fast, staggered as if it would crash. People loosened their hands, let the plane go. It tried to fly up in the noise of engines. It glided and flew up to the sky until it disappeared behind blocks of house. My eyes followed its fading image. I felt regret as if I had lost some valuable treasure. I didn’t understand. I did not even care about running towards the plane and hold on its landing skids. But immediately I thought if I had run after the plane, there wouldn’t have been any vacancy for me. Did soldiers in that helicopter arrive in any safe place? That was the last helicopter leaving the airport. It was 10:30am, 29th, March, 1975. 
There were some people wandering around the gas station. They looked so tired and kept completely silent. Some were sitting in offices and continued waiting another plane hopefully. We didn’t know what to do. We were just birds straying from the flock. Most soldiers were from Saigon and didn’t have any relatives in Danang. They didn’t have any place to go. They just stayed in the unit and waited. 
I was a bit tired because of the heat in this Middle of Vietnam. Guns were shooting around. I ran around to nowhere in the Honda. There was no Unit. There were no friends around. I just need someone to share this fear, this hopeless time, this loneliness. 
Danang was overloaded in those days. People concentrated on the city centre. People were everywhere. They stayed on pavements, parks, schools. Some people I knew just evacuated to Saigon days ago. I knew that fighting was fierce these days. Some regions were taken. But I could never imagine that Danang would become devastated so fast like this. Just after some explosions, the airport was completely left fallow. 
I continued to find, even I deeply knew that there were all ruined planes and helicopters. There had to be some hope around! I ran back to earth breastworks along the runway. So glad!  Finally I met Major Tiếp, my friend. 
Major Tiếp piloted a Chinook. He was still here unexpectedly! We asked each other something. Then he decided that we had to repair a helicopter to use. We talked to some technicians, took some parts of other helicopters to change for a less ruined one. 
While we were waiting to repair, that helicopter was full of people again. Could it be repaired completely? – We don’t know. But everybody was hopeful. I was smoking when there was a big noise. I walked inside. Everybody looked at me. They waited someone to decide the situation. When boarding this helicopter, no one could take any luggage. This plane was just for people. A man took a heavy suitcase. Others asked him to throw the case away but he didn’t care. When I approached him, he was sitting still and held it tightly. I told him and show him a big mess of suitcases and luggage that others had to leave outside the plane. We needed to pick up as many people as possible. He was not an exception. No matter how violently people objected, he still held the suitcase tightly. I commanded: “If you do not throw the case out, please leave the plane.” He threw it out unwillingly, looked at it regretfully. We didn’t need anything else in this world but an active aircraft to evacuate. 
After half an hour, Major Tiep asked people to sit still so that he could start the engine. I stood at the back door. He told me when the plane took off; I had to push a control stick to close the door. He sat down and operated the engine. 1 minute. 2, 3, 5 minutes passed. People were so nervous to wait for some sound of the engine. Major Tiep went to the back door, looked at me and shook his head. People looked at each other wearily. Some left the plane and took their luggage. They had to find any other kind of transport to evacuate. Some sat still inside the plane. They hoped that we could fix the engine. 
I said goodbye to Major Tiep and took the Honda. Suddenly, I saw the man who didn’t want to leave the suitcase. He took the case but he didn’t want to leave. 
I continued to find something to move. I ran to the Air America Section. Furniture was thrown around. There was no one left. They all evacuated some days ago. I saw a bulletproof vest hung on a door. I took it and put it on. I’d rather feel safe in it. I heard a noise. There appeared a big dog. I pointed the gun to it and ready to shoot. He stood still, looked at me sadly. Poor the dog! Maybe his master evacuated. 
I droved back to the police office and saw no one in the same unit. When passing by the dormitory, I still heard people laughing and talking, going up and down, handing over their shifts in the past. Today, there was so empty. I stood here alone. I opened some cabinets to take a Colt-45 and some cartridge belts, fastened them around my belt. Guns and amour were necessary at this time. I opened another cabinet and was frozen in a second. There was grenade inside. I had never used it before. I looked at it carefully to see that its detonator was not opened and tied by a small rubber rope. I was rather afraid of touching it, but I took it and throw it into the chest pocket. There were some pork cans and biscuit boxes in another cabinet. I was reminded that I hadn’t eaten anything since the early morning. I looked for something to open the meat can then there was a noise inside the house. I ran to the back door and saw some young guys were climbing up to the fence to enter the airport. They could climbed in very easily as the wall was just 2m50 high. In the other side of the fence was a soldier camp. It used to be empty. Sometimes, a police unit came to stay there for some weeks. Those two young guys ran away when seeing me. There wasn’t a soul out of the fence, so peaceful and silent. Suddenly, I felt frightened. I was so afraid of this loneliness, this silence. I wanted to shoot on the air a long salvo to break this forlornness. I wanted to show somebody to know that I was there. Instead of shooting, I took out the grenade, threw it through the fence. It fell to the yard of the camp, created a big explosion. A burst of gunfire resounded from the airport gate. Maybe, a defense soldier also had the same feeling with me. 
My stomach was in a hunger. Without any opener, I opened the pork can by putting it on the corner of the wall and shot some fires. Meat was thrown out. I ate meat with some biscuits. I was eating when a car arrived at the yard. I saw 2 classmates, Long, Tuấn with a girl friend named Tâm. We shook hands, felt as overjoyed as we hadn’t seen each other for a long time. All of us were hungry and shared the last biscuits. We ate and figured out how to find a way to return Saigon. Tuấn asked us to go to Bạch Đằng Port to find a ship. Long said we should wait. He heard that planes would fly from Saigon to take us. Lt.Gen. Minh promised that with the army Chaplain. That news was not verified yet. However, we, drowning people, were hopeful with any kind of news at this time. After a while, we decided to go to the port as there were no more planes since this morning. 
I left the Honda, get in the Ford with them. This car was for Captain Lợi, Chief Commander of Police Company 101. We drove out of the airport. In the main gate, there left only a defense soldier. He was so calm as if there were nothing serious happening. His image still remained in my mind. We left the airport about 2 km. All houses and shops along the street were closed. Rarely did anybody return. They all evacuated or hid themselves inside houses. Our car was running when a burst of gunfire aimed at us. Long braked sharply and turned the car back to the airport. The crossfire whistled behind us. I shot back without seeing any target. The car ran for a while, through blocks of houses with cafes that were often very crowded. I intended to stop at a cafe, but iron doors were locked. Nobody stayed there. Maybe, the shop owner also evacuated. I missed the very first days that I arrived in this city. 
Finishing the course in the army in Vung Tau, we were sent to divisions. Close friends were apart. We received 7 days’ leave and salary of a month, such a happiness for a soldier. We drank to say goodbye, cheered to see each other again. 7 days’ leave passed. I carried the backpack, boarded the aircraft with some hundreds of salary, enough for about 3 more meals. Not until more 3 weeks did I received the next salary. 
That day was Friday and I had to have lunch with dry rice, and seasame and salt. I craved for normal dishes everyday. But I was out of money and had to stand this circumstance for a while. Since the first day in Da Nang, I had never gone out. I just went on my shift duty, returned room to read to forget the time. A roommate was so surprised that I didn’t go anywhere. He asked: “Why don’t you walk around this town or eat out? Do you miss family so much?” – I laughed and answered perfunctorily that I was new and did not have any friends, did not know where to go. He looked at the dry rice bag on my bed. “Do you eat dry rice?” – I nodded. “Oh, God, you spent all your money?” – I just smiled. He shook his head when taking money out of his pocket. He gave me some hundreds and said: “Use this for a while. I also do not have much!”- I put the jacket on and asked him: “Where is the nearest shop?”- “You just go straight to the end of this street and turn left. There were many shops and cafes. Just enter any crowded cafe.”- I just stepped out of the gate when a soldier gave me a ride. I was so hungry when smelling the roast meat. I didn’t know which one is good, so I chose a crowded cafe as my friend told. I chose fairly big cafe, with some flowerpot inside. The space was cool. I asked for a rice dish and a cold tea. When waiting for the meal, I saw that most of customers here were soldiers from many divisions. The cafe had many waiter and waitress. It had to be very crowded! A over forty-year-old-woman who looked fat with a joyful face always smiled at customers when chatting. She had to be this shop owner!
When I was eating, there appeared someone asking me: “Do you just arrive Danang?”- I looked up and saw that woman. 
● Yes, Madame
● Just eat naturally. Can I talk to you for a while?
● Yes! Please sit down if you are not so busy. It’s not so crowded that the waitresses can help you. How do you know that I just arrived here?
She smiled so cheerfully: “At the time you arrived, I guessed that you are new. I remembered most of the customers here even they just came here once or twice. I have never seen you before.” – I thought secretly that her memoir was so respectable. I told her: “The cafe was so crowded!”
● Yes, most of them are monthly customers. 
● You accept monthly rice? 
● Yes.
And then the woman introduced a big list of menu. I just answered perfunctorily.
● Did you order monthly meal anywhere? 
● No, I haven’t 
“Why don’t you order here? I can cook for you.”-  I just smiled. I dared not to answer. I thought that I eat dry rice all these days. I didn’t have enough money to order monthly anywhere. She continued: “Wherever you eat, the meal is the same. I can help you cook!”- I was a bit happy but I was afraid that I didn’t have money to ask anyone to cook. But if I refused, there were more half of a month that I had to eat dry rice with sesame and salt. Maybe, I had to go to see the doctor for eating this too much. When seeing her smile, I dared to ask her with a low voice:”But I haven’t received salary yet!” – I looked at her nervously as I had never been in this circumstance before. She laughed: “No problem. I can cook for you. When the salary comes, you can pay later.”- I was a bit shy and felt hot on my ears but I was so happy. I didn’t need to eat dry rice anymore. I asked her: “Do you need any paper from me?”- “just give me your name. I know all of you.” – Then I had an honour of being in her roll of debts. 
I stepped out of the cafe, breathed deeply with a smoke. I walked back to the airport. There was the first happy day with this city. 
Twice a day, at noon and afternoon, I was in the shop. Everybody called her Dì Lan (Ms Lan). I also changed the way I called her. Later, I knew that Lan was her daughter’s name. She and her daughter could be recognized easily. They were so similar as two peas. Lan was similar to her mother in appearance and character. She was so happy with smile every time. Many guys wanted to become a son-in-law of this cafe. Some guys called her “Dì Lan” and changed to “Mom” after a while. 
When Lan had free time, she often asked me about Saigon. She was looking forward to having a chance to go to Saigon. She said: “Next year, I will go to university. I want to study in Saigon but I am afraid of being so far from family.” 
Time passed by. Ms Lan treated me as a relative. She told me: “You must be bored after eating here a long time. Now if you want to change, it’s ok. When you have freetime, come here for a visit!” 




Later, whenever going to eat in this cafe, I often took some friends. Once, when I was eating, a friend whispered into my ears: “Maybe, Lan is “hypnotizing” you. I saw that she looked at you so much. I didn’t want to tell you but your dish is always better than any other guys here. Food is much.” – I told them that they were so idle. Food couldn’t be measured. If she gave me much unintentionally, it was so normal. If they wanted, I could change my dish for them. We got a subject to chat in a meal. Maybe, Lan knew that we talked about her. She smiled up and went inside. 




I knew that Lan lost her heart to me long time ago. Every time I arrived at the cafe, Lan always welcomed me. Sometimes she gazed fondly at me, and smiled to me. Lan often told me that if I wanted to know about Danang, she could be a tour guide for me. Once, Lan gave me a rice dish with pork chop, chopped meat, egg. This was my favourite dish as it was very fast to make. When I ate up half of the dish, I saw another big pork chop in the dish. I thought that the waitress was forget so she gave me 2 pork chops. When I looked up, Lan was smiling at me. 
When paying, I whispered: “Thank you Lan, the pork chops were very delicious.”- She smiled and looked away. Her cheeks were a bit pink. 
After a while, I changed my workplace. I rarely returned that cafe. But I never forgot. At that place, Lan and her mother gave me unforgettable days in my soldiering. Thanks this life. 
Back to the airport, the door was left vacant. That defense soldier was not there anymore. We stopped at a corner inside the airport, looked at other people seriously and worriedly. Like anybody, we were trying to find a way to escape from this place. 
It was at noon when smoke columns rose high and mixed with the sunlight, we felt so tired and hard to breathe. I told my friends: “We can’t go to the port. The town is in a big chaos. The only transport is an aircraft. If we got any news that plane is arriving from Saigon, we must be very near the runway inside this airport to catch any hope.” They all agreed. 
Since the early morning, artillery just fired some into the airport with very good exactness. All fires exploded at the runway. Long drove a while and changed his mind immediately. He was afraid of being shot in those explosions. I shouted: “If we were not near the runway, how can we leave? If you don’t want to go, I leave by myself!” Seeing my hard determination, Long almost obeyed me. We didn’t have any other choice. 
We ran into the shelter inside Air America Section. Looking through loopholes, we could see the runway clearly. The shelter was large and clean, cool and comfortable. We chatted and even forgot that we were finding a way to escape to Saigon. We forgot dangers around. I felt most comfortable. We told what happened since last night until we met each other. A big explosion made the shelter shook violently when we were talking. Explosions repeated continuously as last night did. The airport was in a new wave of cannon. The shelter was strong enough, that made me feel secure. Long turned to me: “Too much fighting! Or this is the last wave!” – No one talked a word. We just stayed still and listen to the direction of cannon fires. 
Five minutes later, there sounded an aircraft engine. Through loopholes, we saw a big plane was running on the runway. I shouted happily. We all took our guns and private stuff, jumped into the car and speeded to follow that plane. I was so happy. We found a way to escape from here. That plane was so big, enough vacancy for all of us. We were as drowning people catching a big lifebuoy. 
The car speeded up but it couldn’t follow the plane. Behind us, so many people started to run after the plane with any kind of transport. Where were all these so many people? – They might hide somewhere behind house blocks around the runway. Cannon fired continuously. No one cared about danger, kept running after the plane. 
The Boeing ran to the end of the runway, turned back his head and continued running. I was standing near the car door, took the M-16 at hand. I shouted: “Take a shortcut to cut in ahead the plane!” – Long drove very well, dodged people and things very professionally. We ran into the middle of the runway, stopped and made the car a barricade. I jumped out of the car, and signed to the pilot to stop or reduce the speed. But the plane still ran continuously. I shot into the air to the head of that plane, hoped that the pilot would slow down. Immediately then, the plane was to close to me. I had to jump into the car, held the door and shouted: “Long, back the car!” – If he hadn’t been fast, we would have been rolled into.
(I shot into the air just to sign the pilot to slow down, but he misunderstood that I shot the plane. A person in the aircrew intended to shoot me back. Luckily, he didn’t do that. I read this later in the book “Tears before the rain”.)




We tried our best to make the pilot stop or slow down the plane. But we failed. Now, the plane was passing by. We had to continue running after it. 
My friend couldn’t drive so fast anymore because there were thousands of people were also running after the plane on the runway. They followed the plane by all transport, bicycles, motorbikes, Jeeps, etc. Many others just ran after. Our Ford only contained 4 people. Long continued driving. I stood out and held the door tightly. Tuấn and his girlfriend were sitting in the body shell. They held each other’s hands happily. Long drove so well that he could dodge almost all people around. I gestured running people to run after us and jump into the car. Suddenly, a Jeep full of people in front of us turned over. Long tried to dodge. Our car staggered. I almost fell down. I looked back to see that many soldiers were trying to escape from that Jeep. 
[After 30th April, 1975, I worked in a farm in Long Khanh. Incidentally, I met a soldier in this Jeep. He told me that it was so lucky that almost people in that car were just injured slightly. They turned the car over then and continued using it. He used to work for the financial office.]
The plane stopped. We reached it immediately then and stopped near the left cabin door. We jumped out of the car. Everything was in chaos. People were overcrowded surrounding the plane. They called each other, shouted, and elbowed others out to enter the cabin. We were in the middle of that crowd. Sometimes, I didn’t feel my feet on the ground, but I didn’t fall down. My body was pressed hard against others. I tried to move forward the direction that people were trying to enter. Cannon was still shooting. People called each other’s name. I didn’t see my friends anymore. After a while being shaken and pressed, I was moved near to the flywheel. I tried to enter the cabin like everybody, but I was pushed so hard many times. I tried to stand up, held the pivot of the flying wheel, and hung my body up into the plane body by all my strength. I was in. There were so many people in the darkness of the plane. I hardly saw anybody. I stood and breathe fast to recover. Although there was no free space inside, people tried so hard to creep into the plane. I was at rest as I always thought that I was standing inside the cabin. When eyes got used to with the darkness, I tried to see if my friends were here or not. So happy! Tuấn and his girlfriend were standing deep inside. They arrived here even before me. I didn’t see Long, the driver. I stood near the door and saw that so many people were pressing against each other to move towards the plane. A big explosion broke out as if some cannon were shooting. My ears were buzzed so hard after such a big sound. I looked around and see nobody left near the flywheel. They were afraid of the cannon or they were dead or got injured after the shooting? Not until that moment, did I confirm that my position was not inside the plane but INSIDE the container deck of the flywheel. When the plane took off, flywheels would be withdrawn into this deck. Everybody would be clamped tightly to death. I was trying to worn my way through the crowd to jump into the ground, when the plane started running again. Many people didn’t have enough time to get out of its way and were run over and thrown into the wheel’s rolling. I stood inside, looked at the runway and saw that the ground was moving so fast behind. Houses became smaller. The plane took off. Sunlight was brimful inside and I could see more clearly. The deck was about 2m2 in area, full of people. Most of them were women and children. They looked so tired. 
The plane changed to balance flying mode. Sound of engines was reduced. Winds blew in through the deck. I felt cold. Tuấn and his girlfriends stood at a corner, looked at me. We nodded to share our worry. 
I stood close to the wall towards the plane’s head. I looked around. Inside the deck there were many iron pipes and axles. Winds blew in very strong. But many people stood close to each other, we didn’t feel so cold. Although I had to stand inside a narrow, cold and windy box, I felt that everybody here was so lucky to leave in a plane. Meanwhile, so many others were waiting desperately for any plane coming to help them. 
But luck didn’t last so long. After about 10 minutes, my position was exposed some feet. Winds blew stronger. I couldn’t stand steadily anymore. I tried to hold the pipes around the wall tightly. Feet set on axles. Other people also held those pipes around them. In very short moment, the bottom of that deck opened, some people standing over this lid all fell down. They looked as bombs that the plane let go to the ground. They fell down from thousands meters high. Their bodies were surely to crumble into piece in some forests or mountains out there. Their blood would soluble in the sea. They passed away without being known by any relatives or family. I was so lucky. I didn’t stand on axles on the lid. I would have had the same fate with them.
Until now, I still wonder about that lid. Why did that lid open when the plane was in the air? Maybe the axles of the deck’s door couldn’t stand such weight of so many people. Or did the pilot open it? If that lid didn’t open, not so many people had to die.
After that, the container deck looked like a flying box without bottom. The flywheels were not withdrawn. The deck was left open. That plane tried to fly back to Saigon in that situation. 
The wind was so strong that I tried to climb up to the ceiling of the box. My hands held the pipe tightly. My feet were on horizontal pipes. I was very lucky when the wall after me was in the direction of the plane’s head. Wind was not as strong as in other walls. I looked down and saw mountains and sea under my feet. I saw some big ships, maybe from the Navy. I looked back, there were four more people hanging in the behind wall, with Tuấn and his girlfriend. Another one was hanging on the wall near the plane’s body. On my wall, there was one more person hanging in the corner. I was in the middle and another was in flying suit and standing with his feet out. (We could see this image in a photo of Air World Boeing 727).  There remained about 8 people hanging around inside the container deck. That was so horrible. Just some minutes ago, there was a box full of people. Now it was just a flying box without bottom. 
From this passage, I write down all what happened to everybody remaining inside the deck: 
My direction was with the head of the plane, which made the wind less strong. To keep my body out of the wind force, I tried to stand close to the wall and find a way to stand comfortably. When feeling safe, I looked around to see that all people were trying to struggle against the wind, to escape from the death nearby. The wind blowing in the deck was very strong to sweep away anything in the deck. Four people behind me was blown very hard and stood close to the wall. Their clothes were flapped or stuck hard to their skin. They couldn’t act anything except trying to hold the pipes as tightly as possible not to be swept out by the wind. In a very short moment, a man next to me was blown away. He disappeared immediately. The other man was also nearly blown out. Wind sucked his legs out, blew his body folding up to the plane’s wall. He tried to hold tight to the iron pipes. His eyes glanced at me. His mouth opened wide as if he wanted to tell me something. The wind blew hard on his face skin and made his chin shake. Vein appeared on his big arms. He used all strength to lengthen his life. The plane just took off for a while and most people were still in good health. But human strength couldn’t stand the wind. In a while, he loosened hands. He disappeared. I was so frightened when he was swept away out to the air. There behind were immense forests and mountains. It was my turn, next! – I just thought that. 
There left only Tuấn and his girlfriend on the wall behind. Although wind was still very strong, they could stand as it was the corner. Tâm stood inside. Tuấn stuck his body outside her to keep her close to the corner and safe. He really sacrificed all his best to help his girlfriend. Sometimes, Tâm and Tuấn tried to look at me. We saw each other desperately. They couldn’t see me a long while as the wind was so strong. Their faces were so pale, twisted. They clenched their teeth to bear harder. Muscles appeared in four arms. They were struggling with the wind force to be alive. Tâm’s white shirt flapped very hard and I could see her tiring breath. In that way, everyone tried to stand hard in the coldness and windy deck. 
The soldier hanging on the wall near the plane’s body had to stand very hard wind. He tried to find a position to hold but there were not so many pipes near him. He had to hold and kept curling up very difficultly. He might not stand a long while. 
Time passed by seriously. I saw Tâm looked back to me. Her eyes tried to tell me something? – I just shake my head; I wanted to share with her my desperation. We were all struggling with a death nearby. In a while, Tuấn was sucked by the wind and was sliding down. Tâm hooked an arm in the pipes, another arm held Tuấn by his collar. Tuấn’s arms shook very hard in waves. Veins appeared everywhere on his arms as he held pipes very tightly. His legs tried to push up to avoid wind, and pressed Tam to the wall corner. They kept trying to help each other struggle with the cold wind in a long while. Sometimes, I felt that Tam’s arms were loosing, and then tried to keep tight again. I knew that she was trying her best to lengthen their both lives. Maybe, she tried to see me in a short while. Just after that, her hands left the pipe. Her body weighed down on Tuấn. Tuấn looked at Tâm and said something. In an eye brink, the wind blew both of them out. I closed my eyes, turned my face into the wall. I was so painful. 
I would have never known that Tâm’s glint to me was her last farewell. They do not need to struggle against the wind or coldness anymore. Let yourself rest in peace in this Motherland!
I just had coffee at Tâm’s coffee shop yesterday. Once, Tâm told me that her father had been killed in action in a battlefield. She lived with her mother and was finishing the last year of high school. She worked part-time for the coffee shop to earn more to help mother. She was born with beautiful face, with a charming irregular tooth and rosy cheeks. Hardly could anybody forget her smile after the first glance. Her fit and tall body in white áo dài attracted so many guys around her. Since her work, that coffee shop had many more customers. The shop owners looked fatter and fatter. Tuấn was one of a very close customer. He spent hours there smoking all cigarette box, drinking many tea-pot as if he would never leave that coffee shop. He was trying to be “first, be stubborn; second, be stubborn!”  God blessed him. After a long time, Tuấn got a “part-time job”: waiting to pick Tâm up whenever she finished her job at the coffee shop. Sometimes I joked with Tuấn: “How is your love? What does she love about you? – She is afraid that you just sit there and smoking and harm others’ health so she was sacrifice herself for you just to save customers!” – Now all that joking time would never happen again. They all passed away. They loved each other and would go to a place with no war and no enmity. 
So many years are passing by but I still feel guilty with them. I own them a debt that we never bargained before. I can’t find any of your relatives. 
Coldness crept into my bones. I was so cold that I lost all feelings. My ears and head were so painful in the noise of the plane’s engines. My hands and legs went numb. I couldn’t hold the pipe anymore so I had to block all my arms through the iron pipes. Legs were shaking so hard that I couldn’t stand firmly. I would be thrown out of the plane if I stood like that for a while. I tried to find some other way to stand not to be so tired. Near my position there were many iron pipes like air pipes or cover pipes of electric wires. Those pipes were stuck very hard into the plane’s wall. There was a small gap between the wall and pipes. I tried to put my legs into these gaps. I was wearing shoes and the gaps were not large enough. Luckily, in a hurry, I didn’t wear soldier’s shoes this morning but wore normal ones. As usual, I just stepped on the heel of the shoes to take them off. But in this position on the pipes, with strong wind, every action was very difficult to do. If I changed my posture, I would lose balance and the wind would blow me out. I used iron pipes as a fulcrum to step on the heel, took of the shoes gradually. Shoes were swept away immediately. Now I tried my best to bend up my leg and put it into the gaps between pipes and wall. The gaps were so small that I had to choose good position to put the feet in. I had to rest many times as I was so exhausted. After a while, I put one leg into the gap successfully and continued with the other leg. It was so difficult. The gap was so small with many horizontal and vertical pipes around. I was between the horns of a dilemma; I couldn’t either put this leg into or put the other leg out. I looked like a frog, with a bent leg and a stretching leg, as if I was trying to hold a branch of tree. 
I spent a lot of time to put both legs into gaps. I tried to push legs deeper but the gaps were so small. Iron pipes obstructed my shins. Sometimes when the pipes moved and revolved, my legs were almost ground. I clenched my teeth to endure the pain. I thought that if my legs were ground and I was alive, then I had no other choice. Legs became numb after a short while. I felt less painful. 
Now, I locked my arms through the pipes at the chest. Legs were put into the gaps between pipes and wall. I looked like a frog on a tree branch. This was the position that I had to bear to save my life. 
I didn’t notice anybody around when I was trying to put legs into gaps. It was safer, and I looked back. The soldier standing near the plane’s body were not there anymore. I didn’t know when he fell down. The gap between life and death was so thin. 
There were three more people inside the container deck. I stood in the middle. There were one person in the inside corner. The other stood in the outside corner. This man wore flying suit. He got stuck outside so the wind was very strong. But he didn’t fall down. I didn’t know how he could creep into gaps between pipes and wall. He crept into half of his body. The pipe was at his belt. Legs were out of the plane. He was laying on his side when the wind blew so hard and made him fold his body into V shape. He was stuck tightly into a long pipe cross his belt so that wind couldn’t blow him out. He looked at me. I looked and him and shook my head. I wanted him to know that I would never be alive and could fall down any time. He made a sign to share feelings. We were so close to each other but couldn’t help anything. If I stretched out my hand, I could hold his hand. I couldn’t even do such a simple action like that at this time. I looked to the right and saw another soldier. He smiled at me when he saw my eyes. I was very uncomfortable when seeing his smile. Was he not afraid of being dead? Or did he just pass the fright? He had more place to lean on as he stood in the inside corner. The wind was less strong inside. Sometimes, he changed his posture. He could lean a shoulder on the next-door wall so he looked fine. 
It was so cold and windy. I looked down and saw all forests and green. Sometimes, I saw ocean. Sometimes everything was fold in clouds. I was a very timid person when I stood somewhere high up. But I wished that I had had a parachute. If I had a parachute, I would have flown out. Human often wishes something impossible when they are hopeless. 
It was colder as if we were in a refrigerator, with the wind force, my body was freezing. I tried to open and close my hands to keep blood circulate. I felt exhausted. Now I was not afraid of the death as I did. At first, I tried all my best to escape from the death. Now I was only afraid of one thing – If I was missed in action, my relatives could never find me out. They would never know if I was dead or alive. That simple idea gave me more will to try. Sometimes I couldn’t stand and intended to loose hands, but I tried more and more to stick to this life as I thought of my family and relatives. I clenched my teeth to struggle with frozen air and exhaustion. 
My mind kept wandering around this world when the engines were working nosily. I wished that if there had been a rope, I would have tied my arms to the pipes not to spend too much power, or a gun-belt to hang my body to the pipes. Hands would be free. Those simple wishes would have never come true in this situation. Human often wishes something magical when they are hopeless. 
I was thinking... when I just thought of the belt. So lucky! I locked one arm tightly to the pipe; the other hand opened the belt. I took it out of my trousers. Wind was so strong that it blew the belt up like a moving snake. I held it as tightly as possible. I didn’t know how to tie it. At first, I tied one arm to the pipe, but didn’t feel any better. My body leaned back to the air. The arm was painful and livid as blood didn’t circulate. I loosened the belt and tie my neck to the pipe. The belt would help hold my neck, reduce the gravity that arms were holding. My locked arm took an end of the belt; the other hand took the belt, circled around the neck and the pipe. I tried putting the belt into its lock but it was not long enough. There was no place to tie the belt near my neck. I had to tie up crosswise very difficultly. I kept my body close to the wall to make the distance between my neck and the pipe smaller. But when I was close to the wall, I didn’t see the belt lock and used hands to find out. I put the belt through its lock some times but it was not tied tightly enough and loosened immediately then. On the ground, this action just costed a minute. But inside this deck, every action was extremely difficult to do. I stopped many times as I was so exhausted. After a while, I locked the belt and tried to tighten hard. If the lock was loosened and I leaned out, I would surely be blown out of the plane. The belt was propping my neck. Arms became more comfortable. I felt a bit better. 
The man who was hanging on outside with flying suit was still at his position. Wind blew his body fold into the iron pipe so that he couldn’t be blown out. But he had to stand the coldness and extremely strong wind as his legs were outside. He saw me looking back and nodded. Maybe, he wanted to congratulate me to tighten the belt successfully. I nodded back. He was monitoring most of my actions. I looked at the inside, the other soldier looked fine. He smiled at me again. I nodded as I feel more comfortable with him. Maybe, there wasn’t any misery in his life. He easily smiled up in any circumstances, even with the death nearby. 
He was so lucky to hang on at a corner very near the ceiling. The wind was less strong and he could change his posture when tired. His body was just tied to the iron pipe with a long rope from his neck to his armpit. Maybe I spent a long time to tie my belt. When I removed the belt, I didn’t see that he had any rope. He should have seen me and imitated. Where did he find out that rope? – He was so lucky!
[I will keep a small secret in this part of the story because I want to look for this soldier. Only he and I knew about the rope. ]
I became more exhausted and lost feelings gradually. Sometimes I loosened my arms as I was so tired, I didn’t have enough strength to keep my body close to the wall. Once I intended to loosen hands, I thought of my relatives. I talked to myself: “Trực, try hard! Try harder! The plane is about to land! You can’t just die like this!” 
Engines ignited gradually, kept moving a big iron structure and hundreds of people through clouds. The sky was so immense. People were just tiny. I put all my faith at God. May God save me. May God bless me. May God saved my soul and forgive me. I wanted to be baptised before passing away. I used to be very lazy in spirit life. In Danang, I just went to church some times. God gave me 24 hours a day but I didn’t give Him a minute. Now, I just thought of Him at the very last time of my life. I continued praying and reading Bible, but there was no order in what I read. I just remembered some sentence in each part of the Bible. I prayed God, Mother Maria, Saints. Whichever names I remembered, I prayed immediately with their names. May Gods bless me. I still remembered very clearly that the last name I called was Saint Martin, an African Saint. At his time, He always helped miserable and sick people. When I was at school, sometimes I prayed Him at the St. Thomas Church (Ba Chuông Church) in Trương Minh Giảng Str. Many people came there to pray him and they got what they wanted. 
After praying, I felt more peaceful and comfortable. I commended my soul to God. I only prayed that if I died, please let my body here and my family could find me out. I tightened the belt lock. It was the only thing to keep my body attached to this plane. 
The green of forests was still out there. Sometimes the scene was folded by clouds. I saw the deep blue of ocean. The immense sky made me feel so tiny. 
Strength was limited and I was tired out. I didn’t know how long I could stand like this anymore? When would the plane land? I hoped that it arrived in Saigon soon. “Try hard! Try harder, Trực! Try hard! Just some more time and it will land!” – I lied to myself just to lengthen my time and keep myself alive. Time was passing so slowly. An idea flashed through my mind. I wanted to tell the pilot and flying crew that there were people hanging at the container deck. Maybe they would find somewhere nearer than Saigon to land. The pipe on my legs was moving sometimes. That made my legs so painful; so I used my hands to hold it tight whenever it moved. I imagined that people were sitting so comfortable while we were struggling against the death nearby, in every second and minute. But I didn’t know that even the plane was in great danger. Could we arrive Saigon or not? 
I looked for something to knock on the wall. But there was left nothing. The M.16 was left in the car. I hid a Colt-45 on my back and it dropped somewhere that I didn’t notice. The Zippo was not there. All my personal papers were also lost. There left some money in my right pocket. When I arrived in Tan Son Nhat and took a motor driver, I gave him all this money, much more than his payment. 
With feelings of frozen in windy sky, with the noise of engines, I was half conscious half unconscious. Time passed by slowly. Images of my beloved family, my close school friends, and my comrades in arm came back as a long film clip. The frightened face, anxious eyes of Tam appeared again... I just remembered about Trân, a friend of Tam, who evacuated to Saigon last week. Where is Tran now?
Once, Tam invited to her birthday. Actually, I didn’t like those meetings of schoolboys and schoolgirls. I found a way to refuse. But Tam didn’t agree: “You do not have family here. You are not busy with wife and kids. And the birthday does not coincide with your working day. You do not have any reason for not coming to the birthday.” – I was unmasked. Tam continued: “Try to come! I will have a gift for you!”
A week passed so fast. That day was Tam’s birthday. When I arrived, I saw a big crowd. There were some guys in Air Force suit. Others were Tam’s classmates. I shook Tuan’s hand, and whispered with him: “Today, you are the bridegroom!”- Tuấn laughed at me: “That could be better!” – We were talking when Tam appeared and invite me a drink. Tam was with her friend. Tam introduced: “Here is Tuan. You know him so well. And this is Truc, Tuan’s friend and a friend of mine. And this is Tran, my very close friend. Tran sings very well. You guys will now soon. Moreover, she easily cries any time. You guys must be careful.” – I joked: “Then I will have more things to care about!”- We laughed in the music. I knew Tran since that day. 
Last week, I took Tran to the airport to fly to Saigon. Tam was also there that day. We talked very joyfully and thought that just after a short time, Danang would returned to its normal life rhythm. We just thought that Tran went to Saigon for a tour in some weeks. We didn’t ask her accommodation there. Tran just briefed that she would stay at her uncle’s house for some days. Tran didn’t know well about Saigon. She heard that her uncle lived in Truong Minh Giang Street. We said goodbye. We would see each other again soon. But that was our last goodbye. 
Even though I tightened the belt as hard as I could, sometimes I did that again. If it was not for that belt on my neck, I didn’t know if I was strong enough to keep attaching my heavy body to this wall. I felt very heavy and wanted to take the bulletproof vest off. But if I took it off, I would be frozen in this coldness. I was even not strong enough to take the vest off. I wondered many times and decided not to do anything more. 
Exhausted, I leaned my head on the wall. I didn’t want to see anything around. I was unconscious a while in the noise of engines. How long did I sleep from then on? When waking up, I was so afraid that I was sleeping then. I didn’t control my position. Why didn’t I fall down? I checked the belt lock immediately. 
I felt a bit more conscious then. As if there were some invisible hands that helped me and supported me. I felt so mild that I didn’t even need to use my weight to keep attached to the wall. I could never explain that. I just believed that it was a miracle. I could have lost control and my body would have leaned on the belt, and I wouldn’t have kept my back so straight to the plane’s wall like this. 
I looked at the solider in the corner. He leaned on the wall. He didn’t see me anymore. When I turned out, the soldier with flying suit was lying there. He tried hard to look at me. He looked exhausted and pale. Wind made him frozen. 
When would the plane land? I felt that it was such a long time, and I didn’t know where I was traveling to. I hoped that it was Nha Trang. So it was very near Saigon. Try hard! I mus try hard! I just lied to myself again to be hopeful and alive. 
Engines were igniting gradually. Wind and coldness froze me. I felt that my blood was freezing and loosing vitality. Ears were painful. Head was nearly blown up. Chest was hard to breathe. I had to keep my breath and push into ears to feel less painful. My noses sniveled. When I used arms to dry them up, blood covered my entire arm. I was bleeding from inside my noses. Atmospheric pressure was so hard and made me bleed. I tried to push my breath into the ears not to be painful so much. If I was in this circumstance some more minutes, I couldn’t stand anymore. (Later, I knew that I was bleeding because the plane was changing altitude to land) My mouth was dry in tiring breath. I thought that I would die. I couldn’t stand....
In some more minutes, I felt the wind weakening. Sky was a bit dark. I looked down and saw that the cover of the container deck was closing as the time we had been in Danang before. So happy! But then, I saw the man in flying suit lying motionlessly. His noses and mouth were bleeding so hard. Oh my God. He was dead! He just died at the very last minutes of the flight. He died as the closing cover of the deck clamped him so firmly. I looked to the corner inside. The other soldier looked at me and didn’t understand what happened to the man outside. I pointed to the cover under the deck and make a sign for him that the other was dead. Did he understand me? He nodded. I looked at the dead soldier. Fresh blood was bleeding profusely and made all his shirt wet. 
Just a very moment before, he looked at me. We looked at each other and sympathized towards each other’s situation. We shared, and solaced in very bad time. I never met him before this destined flight. Now he just passed away, that was really a hard sorrow for his family... However, his relatives and friends took him to rest in peace, burned incense for him; put his body in a grave. Other unlucky people in this flight passed way when their bodies were laying somewhere lonely and cold in this miserable country. May they lie inside the deep ocean? I was just thinking when the plane crashed very hard. I looked at the direction of the flywheel. Ground was moving behind. So happy! The plane was landing. I loosened the belt, took my legs out of the pipes and stood into the cover of the container deck. I did these in just some minutes. I was so happy. 
When I looked outside, the ground was moving very fast. I shouted: “The plane is landing!” – I made a sign for him to stand on the deck cover. But he still hung on at his position and dared not to loosen the ropes. He was afraid that the deck cover would open again. 
The cover couldn’t be close tightly as the soldier’s body was stuck there. I crept half of my body out of the plane and held the axle of the flywheel. The plane was moving very fast on the runway. As usual, I would feel very dizzy. But at that time I was so excited and comfortable. I was alive. I returned my beloved city in which I grew up. This city had never been so special to me before. I even felt bored about its noisy activities. But now I loved this city so much. I loved it as if I just found of my lost treasure. This city brought me up and supported my beloved relatives. I shouted. “Thank God, you saved me! I am alive!”
Near the wings of the plane, I saw ambulances, fire trucks, and some Jeep moving along with the plane. I saw someone sitting inside the Jeep pointed at my direction. The plane slowed down and stopped. I let myself fall down immediately then. I was the first who left the plane. I didn’t stand firmly. My body staggered. My eyes dazzled. The sky went dark...
I was dreaming and heard many voices around. When I opened eyes, there was medical corps around with journalists. I wondered if I was alive or not. 
I still remembered that a journalist said: “Planes ran over bodies and people hung on the wings. So humorous! In Vietnam war, everything can happen!” 
From then on, so many years passing by, whenever I hear the noise of planes, I look up to the sky, see a plane surfing through clouds. All painful and terrible images returned my mind. 




As the last incense for my friend, forever passing away from that flight, 
This is the Flight World Airways Boeing 727, from Danang to Saigon, Noon, 29th March, 1975. 
Flying crew informed that the plane was at 10,000 feet high. 
It took 90 minutes from Danang to Saigon. 
Military Police, Air Division I, 
I always hope that I can see the other alive man in that container deck one day. 
Thirty years, an old pain
A shade of pain just appears..
Loosening arms in coldness
Disoriented eyes in the air
Closed lips, last goodbye
Terrible shout, see you off, 
Whose sacred spirit, in soft wind  
Blow to reduce a painful life...

"My father volunteered, not drafted, for the military when he was 17 years old. In 1975, my father was 20. When Saigon fell, he was at Ton Son Nhat airport and he saw the Viet Cong enter the airport. After 30th April 1975, his whole family was forced to move to a new settlement in the 'bush' and work as labourers - he only learnt about the communist policies for a month.

In 1968, when my father was in early secondary school he saw the Viet Cong attack Saigon in general.

He is the 3rd child of a family of 4 sisters and 4 brothers.

Before he was stationed at Danang, he was at Ton Son Nhut.

He managed to escape by boat on the 2nd attempt, the boat carried 130 people all of whom survived the journey, no pirate attacks, just Viet Cong intercepted after 1 day at sea. They stole everything and let them go. The boat departed from Saigon and picked up people from Vung Tau. After 5 days, they landed at GALANG, Indonesia. He flew by plane from Indonesia to Australia as a refugee. He did find work in various jobs within 2 weeks of arriving in Australia.

Paul Tran
________________________________________